دلایل دروغ گویی کودک
تا به حال نشنیده ایم که هیچ پدر و مادری بگوید فرزند من دروغ نمی گوید؟
در حقیقت دروغگویی مهارتی است که تمام کودکان آن را می آموزند و برای دروغگویی آنان دلیلی وجود دارد. والدین به درستی نمی دانند که فرزند شان چرا دروغ می گوید و چه واکنشی به این رفتار کودک باید نشان داده شود.
دلایل دروغ گفتن کودک
- برای جلوگیری از مجازات روی چیزی سرپوش می گذارند.
- برای جلب توجه دروغ می گویند.
- تغییر یک وضعیت برای مثال به خاله خود می گوید: مامانم به من اجازه می دهد قبل از شام شکلات بخورم.
- ممکن است جنبه خیال بافی داشته باشد.
- نداشتن توجه و تمرکز کافی باعث دروغگویی در کودکان است.
- کمبود محبت
- داشتن دوست خیالی
- بعضی کودکان نیز هدف خاصی از دروغ گفتن ندارند، بلکه به دلیل عادت و تربیت غلط والدین دروغ می گویند.
- برای پنهان کردن احساسات شان
- حرف زدن قبل از فکر کردن
علت دروغگویی کودک را شناسایی کنید
حتما لازم نیست برای این کار، کودک را سوال پیچ کنید. به مواردی در بالا گفتیم توجه کنید. گاهی رجوع به رفتارهای خودتان، پاسخ را به شما می دهد. مثلا اگر همیشه فرزند تان را از خوردن شکلات منع می کنید، طبیعی است که بدون اجازه شما شیرینی بردارد و دروغ بگوید.
تاثیر خانواده در دروغ گفتن کودک
یکی از مهم ترین عوامل تعلیم و تربیت کودک محیط خانواده است، زیرا در محیط خانواده است که شخصیت او شکل می گیرد. اگر محیطی که کودک در آن رشد می کند و بزرگ می شود محیط راستی و صداقت باشد و همه افراد خانواده با یکدیگر صادقانه رفتار کنند و حرف بزنند، بچه های آن ها نیز راستگو خواهند شد. برعکس اگر پدر و مادر به یکدیگر حتی به فرزندان خویش دروغ بگویند، طبیعی است که بچه های آن ها دروغگو می شوند.
برای نمونه کسی به موبایل شما زنگ می زند و شما از فرزندتان می خواهید که پاسخ تلفن را بدهد و بگوید که شما موبایلتان را در خانه جا گذاشته اید. کودک در این شرایط دروغگویی را از پدر و مادر می آموزد و از دید او این کار رفتاری ناپسند نیست چون هنوز به رشد اخلاقی نرسیده است و توان درک خوب و بد را به خوبی ندارد.
پس ابتدا سعی کنید رفتار خود را اصلاح کنید.
در کودکی دروغگویی کودک را مهار کنید.
دروغگویی می تواند با گذر زمان یک رفتار عادی و همیشگی شود. یکی از دلایلی که کودکان پیاپی دروغ می گویند این است که پدر و مادر واکنش درستی در برابر دروغگویی کودک شان نشان نداده اند. کودک دروغگویی را در مدرسه و با دیدن رفتار همسالانش نیز می آموزد یکی از چیزهایی که همیشه باید به یاد بسپاریم این است که رفتار همسالان تاثیر شگرفی بر روی کودک می گذارد. دروغگویی کودکان در مدرسه هم بیش تر برای جلوگیری از تنبیه و سرزنش انجام می شود.
واکنش هیجانی نشان ندهید
نصیحت کردن، شرمسار کردن، سرزنش کردن، تنبیه و یا طرد کردن او بدون تصمیم گیری واقع بینانه هم باعث تکرار رفتار کودک می شود و هم شما را در نظر او فردی بی منطق جلوه می دهد. خونسردی خود را حفظ کنید و او را دعوا نکنید.
بگذارید فرزند تان احساس امنیت کند
گاهی کودکان راستی و حقیقت را پنهان می کنند چون بر این باورند که شنیدن حقیقت از سوی پدر و مادر آن ها را خشمگین می کند و تنبیه به دنبال دارد. تلاش کنید به کودک تان اطمینان دهید که با راستگویی، خشم شما برانگیخته نمی شود و او ایمن خواهد بود. اگر کودک بداند که با راستگویی، تنبیه و سرزنش نمی شود از دروغ پرهیز می کند.
انتظارات خود را متناسب با سن و توانایی های کودک تعیین کنید
شناخت کافی از مراحل رشدی کودک به شما کمک می کند درک واقع بینانه ای از توانمندی های کودک داشته باشید. والدین پرتوقع که بسیار بیشتر از سن فرزند شان از او انتظار دارند، بچه هایی دارند که بیشتر از بقیه بچه ها به دروغگویی متوسل می شوند چون نمی توانند انتظارات والدین را برآورده کنند و مجبور می شوند راه فراری برای خود پیدا کنند.
الگوی خوبی برای کودک باشید
همان گونه که گفتم کودکان دروغگویی را از پدر و مادرشان نیز می آموزند تلاش کنید الگوی خوبی برای فرزندتان باشید. از او نخواهید که به دیگران دروغ بگوید. به او و دیگران دروغ نگویید. اولین الگوی هر کودکی پدر و مادرش است رفتار درست شما کودک تان را راستگو خواهد کرد.
فرزندتان را به راستگویی تشویق کنید
شنیدن یک حقیقت تلخ بهتر از یک دروغ شیرین است. کودک تان را به راستگویی تشویق کنید. اگر کار نادرستی از او سر زده است و به شما حقیقت را می گوید؛ با لبخند از او به خاطر این که راست گفته است سپاس گزاری کنید و به او کمک کنید تا مشکلی که پیش آمده را برطرف کند. شما با این کار شجاعت راستگویی را به کودک تان یاد می دهید. حتی می توانید از جایزه نیز کمک بگیرید.
یادتان نرود که کودک خود را در جمع سرزنش نکنید بلکه او را تحسین کنید.
دروغگویی کودک را به رویش نیاورید و از برچسب دروغگو زدن به کودک اجتناب کنید
اگر متوجه شدید فرزند تان در مورد موضوعی به شما دروغ گفته، دروغگویی اش را علنی نکنید. این کار فقط حد و مرز بین شما را پایمال می کند و باعث می شود کودک وارد فاز لـــجـــبـــــازی با شما شود. در عوض با ملایمت رفتار کنید و به او فرصت دهید هر وقت آمادگی داشت، حقیقت را به شما بگوید.
توصیه های کاربردی
- از داستان های الهام بخش کمک بگیرید زیرا تعریف داستان های مثبت درباره اهمیت راست گویی به کودک کمک می کند که واقعیت را بیان کند.
- برای جبران عمل و آموختنش از اشتباه به او فرصت دهید.
- کودک را سوال پیچ کردن یا بازجویی نکنید.
- برای آشکار کردن دروغ کودک او را امتحان نکنید.
- با او رابطه نزدیک برقرار کنید.
معرفی کتاب
کتاب (چرا کودکان دروغ می گویند)
پل اِکمن پروفسور روان شناسی در گروه پزشکی دانشگاه کالیفرنیا در سانفرانسیسکو می باشد. تحقیقات وی در زمینه های هیجانات، دروغ گویی و حالات چهره توسط موسسه سلامت روان بیش از سی سال مورد حمایت قرار گرفته است. کتاب شامل چندین فصل است که به ترتیب زیر می باشد: فصل اول به دروغ ها، ترفندها، اغراق کردن ها؛ زیر و بم معنا و انگیزه دروغ گویی اختصاص داده شده، در فصل دوم این سوال مطرح می شود که چرا برخی کودکان بیشتر از بقیه دروغ می گویند؟ فصل سوم به دروغ گویی در سنین مختلف می پردازد. در فصل چهارم، دروغ گویی از دیدگاه یک نوجوان مدنظر قرار می گیرد. در فصل پنجم، چگونگی مقابله والدین با دروغ گویی کودکان مطرح می شود و در فصل ششم، شهادت کودکان در دادگاه؛ بحران سوء استفاده جنسی از کودکان کانون بحث قرار می گیرد.
سخن آخر
اگر راهکارهایی که گفته شد روی کودک تاثیر مثبت نداشت می توانید از روان شناس کودک کمک بگیرید. یک روانشناس با تجربه و آگاه می تواند به بررسی و ریشه یابی دلایل دروغگویی کودک بپردازد و درمان موثری برای این رفتار انجام دهد. گاهی دلیل دروغگویی کودک پیچیده تر از این هاست. انسان جانداری پیچیده است و در برخورد با شرایط یکسان، واکنش های گوناگونی از خود نشان می دهد پس اگر خودتان نتوانستید به فرزند تان کمک کنید از روان شناسی که در این زمینه توانایی و مهارت دارد کمک بگیرید.
