چگونه حس قدردانی در کودکان را افزایش دهیم؟

آرزوی هر پدر و مادری این است که فرزندانشان در مقابل کارهایی که پدر و مادر برایشان انجام می دهند سپاسگزار باشند. حس قدردانی هم برای کودکان و هم برای والدین خوب است.

داشتن فرزندان قدرشناس و نیکو از آرزو های همه مادران و پدران است. اما واقعیت این است که بیشتر رفتار های فرزندان در آینده براساس رفتار ها و شیوه تربیت والدین شکل می گیرد. پس اگر می خواهید فرزندانی خوب و قدر شناس تربیت کنید باید نکات تربیتی و آموزشی را به خوبی بدانید. قدردانی کردن باعث می شود شما زندگی شاد تری داشته باشید و از زندگی راضی تر باشید. هنگامی که ما قدردانی می کنیم در حقیقت از اتفاقات مثبت زندگی لذت می بریم و وقتی حس شکر گزاری خودمان را به دیگران ابراز می کنیم، یک ارتباط قوی با آن ها برقرار می کنیم. هر چه ما بیشتر قدردان محبت یکدیگر باشیم، بیشتر سعی در کمک و یاری رساندن به دیگران می کنیم و روابط دوستانه بیشتری داریم و کمتر تنها خواهیم ماند.

الگوی رفتاری صحیح

متاسفانه بسیاری از ما به این دلیل که هر روز با افراد خانواده خود در ارتباط هستیم، فراموش کرده ایم قدرشناس کار های یکدیگر باشیم. در حالی که رفتار های کودکان بازتابی از رفتار های خود ماست. زیرا کودک یک مقلد کامل است. در حقیقت او به عملکرد والدینش نگاه و از آن ها تقلید می کند. به این ترتیب، والدین باید ابتدا قدر شناسی را به خود بیاموزند تا بتوانند فرزندان قدرشناسی داشته باشند، چرا که بچه ها مثل تمام رفتار های دیگر، قدردانی و سپاس گزاری را از ما یاد می گیرند. وقتی والدین از کار های خوبی که کودک انجام می دهد تشکر می کنند، او می فهمد چه کاری مورد تایید است و ارزش ها را در می یابد. زمانی که او به خاطر کار خوبش تشویق می شود، در واقعاین پیام را دریافت می کند که به علت انجام یک رفتار یا گفتار خوب مورد توجه واقع شده است.به این ترتیب تکرار قدر دانی از کودک به او کمک می کندتا رفتار ها و گفتار های خوب خود را بیشتر کند.

الگوی رفتاری غلط

یکی از مهم ترین دلایل نا سپاسی کودکان، نا سپاسیوالدین در قبال یکدیگر است، زیرا بچه ها قدرشناسی را در محیط خانه و خانواده شانیاد می گیرند.بنابراین در خانواده هایی که قدر شناسی در رابطه پدر ومادر دیده نمی شود، کودکان نیز به آن رفتار ها عادت و هر گونه محبت والدین را انجاموظیفه می شمارند.مثلا، وقتی پدر خانواده هنگام غذا خوردن مدام غر می زندو ایراد می گیرد و بدون تشکر، میز غذا را ترک می کند یا مادر با دیدن خرید هایهمسرش، شروع به خرده گیری می کند.بچه ها نیز به مرور زمان یاد می گیرند مقابل محبت هایپدر و مادر نه تنها سپاس گزار نباشند، بلکه مدام غر بزنند و ایراد بگیرند. بنابراین رابطه سالم میان پدر و مادر یکی از اصول مهم تربیتی فرزندان به حساب می آید و زمانی که محیط خانواده دوستانه نباشد این امر به تدریجو کم کم تاثیر منفی روی رفتار های کودکان خواهد داشت، که بی احترامی به والدین ونا سپاسی مهم ترین آن هاست.به این ترتیب، آن ها علاوه بر این که نمی توانندقدر شناسان خوبی برای والدین خود در آینده باشند در زندگی اجتماعی هم دچار مشکل می شوند.

بعضی اوقات والدین فکر می کنند انجام مقطعی کار هایخوب نیاز به تشکر ندارد و فراموش می کنند از کودک تشکر کنند.طبیعی است که در چنین شرایطی نباید از کودک توقعداشته باشیم قدردان بار بیاید. مثلا، می توانیم هنگام ناهار یا شام از تک تک افرادبه صورت فردی تشکر کنیم، از مادر به خاطر غذای خوشمزه ای که درست کرده، از پدر بهخاطر تامین هزینه های مورد نیاز، از بچه ها به خاطر چیدن میز و...

همچنین ما به عنوان یک پدر و مادر آگاه باید قدردانکار های هر چند کوچک افراد خانواده، دوستان و اقوام باشیم و سعی کنیم این قدردانیرا در مقابل فرزندمان نشان بدهیم.زیرا او نباید فکر کند وقتی کسی را دوست دارد و با اواحساس صمیمیت می کند، دیگر نیازی به تشکر نیست.

یکی دیگر از دلایل اصلی ناسپاسی فرزندان، بخشش های زیاد والدین و پاسخ مثبت به همه خواسته های آنان است.بخشش باید بر اساس نیاز های واقعی فرزندان باشد، نه صرفاً بر اساس آن چه می خواهند و خوششان می آید.

آموزش قدرشناسی به کودکان

• همیشه رفتار هایی قدر شناسانه را در منزل تمرین کنید. مثلا بعد از اینکه شام را میل کردید، دعا کنید و شکر به جای آورید. یا در هنگامی که می خواهید به خواب بروید، آیین شکرگزاری را به خاطر روزی که سالم و بی خطر به سر رسیده در منزل راه بیاندازید و به کودکان یاد بدهید که قدرشناسی را به عادتی همیشگی بدل کنند.
• در خرید و مواجهه با آدم های دیگر هم تشکرکردن را فراموش نکنید تا کودک یاد بگیرد که در ابعاد مختلف خود شکر و قدردانی را وارد کند. برای مثال، اگر با کودک سوار تاکسی می شوید یا به خرید می روید، حتما تشکر از راننده و فروشنده را در ذهن داشته باشید.
• هنگامی که فرزندتان کار خوبی انجام می دهد، آن را به زبان بیاورید. به عنوان مثال بگویید:« ازت ممنونم که ظرف غذایت را خودت جمع می کنی و در سینک می گذاری. این کار تو خیلی به من کمک می کند» یا اینکه «ازت متشکرم که پازل هایت را خودت جمع می کنی».
• هنگامی که کاری را برای فرزندتان انجام می دهید و او تشکر نمی کند به جای اینکه با او دعوا کنید، می توانید به آرامی بگویید: «متشکرم مامان» در تعاملات روزانه از کلمه ممنون با صدای بلند زیاد استفاده کنید. از صندوقدار فروشگاه گرفته تا معلم مدرسه، نگهبان پارکینگ، رفته گر محله، کسی که در را برایتان باز نگه می دارد، گارسون رستوران و اعضای خانواده تشکر کنید. نشان دهید که شما نسبت به محبت دیگران قدرشناس هستید و فرزندتان را نیز تشویق کنید که شما را همراهی کند.
• به آن ها یاد دهید که هیچکس را براساس ملیت و دینش قضاوت نکنند. انسان در حال تکامل است و نسل جدید توانایی تغییرات بزرگ در جهان را خواهد داشت. آشنایی فرزندان با فرهنگ های مختلف باعث گسترش عشق، مهربانی و شاد بودن می شود. شما در قبال موجودات دوست داشتنی ای که خلق کرده اید مسئولید.
• البته نباید فراموش کرد که قدردانی فقط به صورت کلامی نیست و گاهی لازم است به صورت غیر کلامی مثل خرید یک هدیه یا دریافت یک جایزه باشد. به عنوان مثال مادر می تواند به کودک بگوید اگر شامت را کامل بخوری بعد می توانی بستنی بخوری. به این ترتیب یک رفتار منوط به انجام یک رفتار دیگر می شود.

تقویت روحیه مشارکت و همکاری کودک در جامعه

به آن ها کمک کنید تا دنیا را به سمت محبت و مهربانی حرکت دهند. مراقبت کردن، حفظ احترام و تربیت درست کار سختی است. اما همه ما توانایی انجام آن را داریم و به یاد داشته باشید که هیچ کاری در کل زندگی، مهم تر و با ارزش تر از آن نیست. کمک به جامعه با استفاده از توانایی ها و استعداد ها را به کودک خود آموزش دهید.کار هایی مانند اهدای پول به خیریه یا صندوق مدرسه...

آن ها را راهنمایی کنید تا کمک کنند ه ها را د ر جامعه بشناسند، مثلا توجه آن ها را به افراد ی که سخت کار می کنند، اما کمتر د ید ه می شوند جلب کنید، مانند : رفتگر محله، نگهبانان، رانند ه های تاکسی و... و خود نیز سعی کنید د ر برخورد با این گونه افراد تا می توانید قد رد انی و تشکر کنید؛ و یا از زحمتی که همسرتان برای زند گی می کشد د ر حضور کود کان و با صد ای بلند قد رد انی و تشکر کنید. شک نکنید که کود کان د نباله رو شما هستند.

جملات آموزشی

• همیشه قدردان باشید و از جملات مثبت استفاده کنید. بعضی ها وقتی کسی برایشان هد یه ای می آورد، شروع به ایراد گیری و مسخره کرد ن نمود ه و از جملاتی مانند خجالت نکشید این را آورد؛ استفاد ه می کنند.
• بهتر است از محبت و حمایت های افراطی بپرهیزید و با همسرتان هم عقید ه و همراه باشید. به عنوان مثال: گاهی د ید ه می شود، پد ری از فرزند ش کمک می خواهد و ماد ر می گوید : نه د رس د ارد و یا خسته می شود و یا موارد د یگر این چنینی.
• با سوالات خود ذهن کودک را به سمت قدردانی ببرید :چرا باید از رفتگر ها تشکر کنیم؟ تا حالا شد ه نیاز به کمک داشته باشی و کسی به تو کمک کرده باشد؟ چرا باید از پدر و مادر قدردانی کنیم؟ چرا باید قدر درختان را بدانیم؟ امروز برای خوشحالی دیگران چه کاری انجام دادی؟
• در ادامه به او بگویید : تو هم می توانی باعث ایجاد یک حس خوب در دیگران شوی. به عنوان مثال می توانی یک نقاشی کشیده و به یک فرد غمگین هدیه دهی. یا هنگام ورود به ساختمان در را برای کسی که بعد از تو در حال وارد شدن به ساختمان است باز نگه داری.

• هنگامی که از قدرنشناس بودن فرزندتان ناراحت می شوید از خودتان سوال کنید که با این کار چه چیزی را از دست می دهید؟ من از فرزندم چه می خواهم؟ آیا این خواسته من واقع گرایانه و منطقی است؟ آیا من می خواهم او همان کاری را انجام دهد که من هم سن و سال او بودم انجام می دادم؟