روش مناسب برخورد والدین با خرابکاری کودک
روش برخورد والدین با خرابکاری های بچه ها چگونه باید باشه؟
ممکن است بگویید پسرم همش خرابکاری میکنه! یا دخترم نا فرمانی می کنه! و کم و بیش از خرابکاری کودک ها فیلم و داستان شنیده اید. در پاسخ به این خرابکاری ها چه باید کرد؟ شما بعنوان والدین او چه رفتار درستی نشان دهید در حالی که عمیقا عصبانی هستید! باید بتوانید رفتار او را بشناسید. اگر کودک بیش فعالی دارید از راهکارهای مناسب آن استفاده کنید.
والدین کودک اغلب در تفاوت بین رفتار طبیعی و مشکلات رفتاری کودک مشکل دارند، در واقع تفاوت بین رفتار طبیعی و غیر طبیعی همیشه واضح نیست و چیزی که در این مورد تاثیرگذار است بستگی به سطح رشد کودک دارد که باعث می شود یک رفتار در کودکی کم سن و سال عادی جلوه داده شود ولی برای کودکی که بزرگتر است رفتاری نامعقول تشخیص داده شود.
لازم به ذکر است که رفتار "عادی" تقریبا با بستری که در آن رخ می دهد، یعنی با توجه به موقعیت و زمان خاص و همچنین ارزش ها و انتظارات خاص خانوادگی کودک و پیشینه فرهنگی و اجتماعی شناسایی می شود.
پرخاشگری در کودکان چه نشانه هایی دارد؟
پژوهش های که در این زمینه صورت گرفته نشان دهنده این است که کودکانی که رفتارهایی مانند: گریه کردن، داد زدن، پرتاب کردن اشیاء، گاز گرفتن در عصبانیت و زدن حرف های زشت از خود بروز می دهند جزو کودکان پرخاشگر به حساب می آیند. معمولا تا سن 4 سالگی این خشونت و پرخاشگری شدید است و با بالا رفتن سن کودک از میزان آن در صورت کنترل کم می شود.
آیا فرزند من جزو بیش فعالان است ؟
اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) یک مشکل رفتاری است که می تواند خفیف تا شدید باشد. ADHD یا همان بیش فعالی انواع مختلفی دارد، بسته به اینکه آیا عدم توجه (مشکلاتی در تمرکز) مسئله اصلی است یا بیش فعالی-تکانشگری (بسیار فعال بودن – مشکل در متمرکز ماندن).
حتی اگر فرزندتان بیش از کودکان اطرافش جنب و جوش و کنجکاوی و خشم داشته باشد، نباید برچسب بیش فعالی را به او نسبت دهید. سعی کنید همه عوامل را بررسی کنید و آن را پیش روانکاو کودکان برده تا از این بابت مطمئن شوید.
بیش فعالی که با سیراب نشدن توجه و تمرکز همراه است، یک اختلال در کودکان است و هیچ بچه ای را صرفا به خاطر کنجکاوی و پر جنب و جوش بودنش نمی توان به این اختلال نسبت داد.
این نکته را فراموش نکنید که کودک شما به اقتضای سنش به دنبال کشف محیط اطرافش است و نه قصد آزار شما را دارد و نه می خواهد به دیگران آسیبی بزند؛ پس اشتباهات سهوی را که در مسیر کنجکاوی انجام می دهد، پای شیطنتش نگذارید.
نشانه های بیش فعالی چیست؟
- اغلب از یک فعالیت تکمیل نشده به فعالیت دیگری می روند.
- اغلب با دیدن مناظر و صداهای نامربوط خیلی زود پریشان می شوند.
- اغلب در توجه به جزئیات ناتوان بوده و اشتباهات بی دقتی را انجام می دهند.
- احساس بی قراری، اغلب با تکان دادن دست و پایش به خود می پیچید، یا در حالی که نشسته است وول می خورد.
- پرخاشگری های پرتکرار از خود بروز می دهد.
- دویدن، بالا رفتن یا بلند شدن از صندلی در شرایطی که از او انتظار می رود که بنشیند یا رفتاری آرام داشته باشد.
- قبل از شنیدن کل سؤال، جواب ها را تند و سریع می گوید.
- در منتظر ماندن در صف یا رعایت نوبت مشکل دارد.
توجه داشته باشید با وجود این علائم باز هم خودسر عمل نکنید و حتما به روانپزشک مراجعه بفرمایید.
در صورت مشاهده علائم بیش فعالی کودک چه باید کرد؟
اگر کودک شما دارای بیش فعالی خفیف تا متوسط است، اولین گام معمولاً برای شما و کودکتان این است که به یک کلاس و یا جلسه آموزشی والدین شرکت کنید. دقت کنید که دانستن این موضوع بدان معنی نیست که شما سرپرست بدی هستید: کودکان مبتلا به بیش فعالی به قوانین و راهنمایی متفاوتی از والدین خود نسبت به فرزندان دیگر احتیاج دارند. اغلب فرزند شما نیز به یک برنامه درمانی گروهی با هدف بهبود رفتار، معرفی و فرستاده می شود. خانواده درمانی بی شک مفید است. جلسه مشاوره برای والدین ممکن است مواردی مانند موارد زیر را شامل شود:
- مهارت های یادگیری برای مدیریت و کاهش رفتار مشکل دار کودک
- یادگیری روش های مؤثرتر برای برقراری ارتباط با فرزند با این زمینه از اختلال
- به شما در درک احساسات و رفتارهای کودک کمک می کند تا ارتباط گیری را با این نوع کودک یاد بگیرید.
کودک چرا پرخاشگر می شود؟
گرسنگی، به دنبال توجه بودن، دنبال اطمینان و آرامش و امنیت بودن یا فقط احساس ناراحتی از جمله این دلایل هستند. اغلب کودکان زمانی پرخاشگری می کنند که تسلیم خواسته هایشان نمی شوید.
بچه هایی که رفتار پرخاشگرانه دارند اکثرا خود انگیخته، بی قرار و زود رنج اند. تحقیقات جدید می گویند که این مسئله با توانایی های گفتاری و طبیعت ذاتی بچه ها در ارتباط است. پرخاشگری موردی در کودک طبیعی است اما اگر به کرات یا بر طبق یک الگوی مشخص اتفاق بیفتد خطرناک خواهد بود. پرخاشگری معمولا از ناتوانی کودک شما در کنار آمدن با خشم، عوامل بیولوژیکی، بدرفتاری والدین یا کمبود مهارت های ارتباطی ناشی می شود.
رفتار والدین با بچه های پرخاشگر باید چگونه باشد؟
چند راهکار برای برخورد مناسب با پرخاشگری کودکان به شما پیشنهاد می دهیم:
- از گفتن «نه، نکن و بس کن» اجتناب کنید، سعی کنید حواس او را به موضوعی دیگر پرت کنید. تلاش کنید از واژه های منفی ای که ممکن است کودک با شنیدن آن ها احساس شکست کند و تسلیم ناتوانی اش بشود، اجتناب کنید. سعی کنید بگویید «دوست دارم اون کار رو به خاطر مامان انجام بدی».
- تجزیه و تحلیل کنید. ممکن است دلیل پرخشگری گرسنگی، داشتن ادرار، کمبود خواب باشد پس قبل هر واکنشی ابتدا علت را بیابید.
- ارتباط چشمی برقرار کنید. خم شوید تا هم قد او شوید، به چشمانش نگاه کنید و با متانت و قاطعانه و با لحنی روشن، صحبت کنید و مراقب باشید خیلی ساده یا سخت گیرانه عمل نکنید.
- به کودکتان زمان دهید. اگر تشخیص دادید که فرزندتان رفتار نامناسبی دارد، به سرعت از او نخواهید که رفتارش را عوض کند. برای انتقال و جایگزینی هر فعالیت و رفتار دیگری به او زمان بدهید. ایده فوق العاده ی دیگر این است که اولتیماتوم و هشداری 5 دقیقه ای به او بدهید (در اینجا با متانت و با وقار باشید) تا گریه خود را پایان دهد یا دست از شلوغ کاری اش بردارد. آرامش داشته باشید. همه بچه ها خواستار توجه بسیار هستند، و اگر به آن ها توجه نکنید، به طور خودکار به پرخاشگریشان پایان می دهند.
تنبیه لازم است، اما چگونه؟
والدین عصبانی معمولا باعث ایجاد عصبانیت در کودکان می شوند. اگر عصبانیت به طرز نامناسبی تجلی پیدا کند، توانایی ما برای فکر کردن عاقلانه را محدود خواهد کرد. به عنوان مثال بچه 4 ساله شما کاری احمقانه انجام می دهد. او بدن خرگوش خانگی خود را با سس ماکارونی می پوشاند و خرگوش با جَست و خیز در خانه، فرش و سایر چیزها را کثیف می کند. در این زمان نباید بیش از حد عصبانیت شوید. هرچه وضعیت بدتر باشد، شما به ذهنی شفاف تر برای بهبود آن نیاز دارید. هر موقعیتی متفاوت است، شما باید بتوانید درست فکر کرده و بهترین واکنش را داشته باشید. قرار گرفتن در حالت خشم، ذهن شما را مخدوش می کند. عصبانی بودن و عمل نسنجیده ی شما می تواند اوضاع را وخیم تر کند.
خرید رامپر دخترانه و رامپر نوزادی پسرانه
کودکی که هرگز تفاوت بین کار درست و غلط را نفهمد، ممکن است بعداً در زندگی دچار مشکلات تحصیلی، شغلی و حتی روانی شود. بنابراین باید برای تربیت فرزندان خود یک استراتژی تنبیهی منصفانه اما مؤثر داشته باشید.
از قوانین یکسانی برای تنبیه فرزندتان برای هر بار بدرفتاری استفاده کنید. کودک شما باید قوانین تربیتی را بفهمد و همچنین مجازاتی که برای زیر پا گذاشتن قوانین با آن روبرو می شود را باید دقیقا بداند. از همان ابتدا یک تنبیه معقولانه تعیین کنید، سپس به آن پایبند باشید. تنبیه سختی را وضع نکنید که برای اجرای آن مشکل داشته باشید و مجبور شوید تنبیه ساده تری را انتخاب کنید.
اجازه ندهید کودک شما با اشک یا مظلوم نمایی از تنبیه خود فرار کند. استراتژی های هوشمند برای نظم و انضباط داشته باشید.
روش برای کنترل پرخاشگری در کودکان
تمام موارد بالا برای والدین و شناخت خشم در کودک بود حال می خواهم بگویم چه مواردی را به کودک آموزش دهید تا در درون خود احساس آرامش را حاکم کند.
- سعی کنید روابط خوبی با آن ها برقرار کنید. تحقیقات نشان داده است کودکانی که ارتباط بهتری با والدین شان دارند، کمتر عصبانی می شوند، با حس خوشبختی بیشتری بزرگ شده و مدل رفتاری مسالمت آمیزتری دارند.
- نگذارید کودک لبریز از خشم شود. از ابتدا کودک خود را تشویق کنید تا تشخیص دهد چه زمانی در حال تحریک و عصبانی شدن است. با دقت به حرف های او گوش دهید. به کودک خود کمک کنید تا بر روی احساسات ناراحت کننده اش کار کند. وقتی یک شنونده مشتاق باشید، به جای حس قضاوت، حس هم دلی را در او ایجاد می کنید.
- برای کنترل پرخاشگری در کودکان خود، با آن ها بخندید و شوخی کنید. شوخی، عصبانیت را خنثی و از گسترش کدورت های جزئی و بیهوده جلوگیری می کند.
- کودکان باید بیاموزند که اشتباه کردن ایرادی ندارد. شما می توانید مدل هایی را برای کنترل اشتباهات به کودک خود بیاموزید. مثلا وقتی چای شما می ریزد، می توانید بخندید و بگویید فکر کنم جایزه ی آقای خراب کار، امروز برای من است. یا وقتی که لیست خرید را در خانه جا می گذارید، نباید غُر بزنید یا ناسزا بگویید. کودکان می بینند که والدین هم خراب کاری می کنند. این که شما نیز گهگاهی اشتباهی می کنید، اجتناب ناپذیر است و نمی توان آدم بی نقصی بود.
معرفی کتاب در زمینه فرزندان بیش فعال
- کتاب روش های برخورد با خشونت در کودکان
چگونه به فرزندم کمک کنم
نویسنده: توماس کایزر
مترجم: لی لا لفظی
- کتاب کودکان بیش فعال را نابغه کنیم
نویسنده: زیبا عراکی
ناشر: نشر پلک
- کتاب پرخاشگری کودکان در خانه و مدرسه و راهکار های درمان آن
سیده لیلا شاکری
موسسه آموزشی تالیفی ارشدان
- کودکان کم توجه و بیش فعال
نویسنده: سمیه سرگزی
در آخر پیشنهادی برای شما والدین و سرپرستان کودک دارم، از همین ابتدا به کودکتان مراقبه را یاد دهید و به آن ها مرتب یادآور شوید که با تمام ویژگی هایشان برایتان با ارزشند. این دو مورد خیلی به کودکانمان آرامش می دهند.
