سبک فرزند پروری Parenting styles

الگویی از رفتارها، نگرش‌ها و رویکردهایی است که والدین هنگام تعامل و تربیت فرزند خود از آن استفاده می‌کنند.

در تربیت فرزند و پرورش آن ها هدف این است که کودک را به گونه آموزش دهیم که در آینده به یک بزرگسال کارآمد تبدیل شود تا هم فردی مفید در جامعه باشد و هم بتواند از خود مراقبت کند. بخش بیشتری از فرزند پروری به سن قبل از 18 سالگی باز می گردد و بعد از این سن تاثیر والدین کمتر است اما بی تاثیر نیستند و همچنان اعمال و رفتار والدین می تواند الگوی خوبی برای فرزندان باشد.

انواع سبک های فرزند پروری در روانشناسی

انواع سبک فرزند پروری نمایانگر کلی احساسات در خانه است. پژوهشگران چهار نوع سبک فرزند پروری را معرفی می کنند که عبارتند از:

• سبک سهل گیرانه: دارای کنترل کم و محبت زیاد.
• سبک مقتدرانه: دارای کنترل زیاد و محبت زیاد.
• سبک مستبدانه: دارای کنترل بالا و محبت کم.
  
• سبک طرد کننده: دارای کنترل کم و محبت کم.

سبک سهل گیرانه

سبک سهل گیرانه با کنترل کم و محبت زیاد توأم است. روش های تربیتی والدینی که این سبک را انتخاب می کنند، برعکس سبک سختگیرانه است و در کل ویژگی های زیر را دارند:

• این والدین قوانین تعیین نمی کنند یا قوانین خیلی کمی دارند.
  
• می گذارند کودکان خودشان تصمیم بگیرند و فرصت تجربه به بچه ها می دهند.
  
• بیشتر اجازه می دهند کودکشان هر کاری را دوست دارد انجام دهد.
  
• هدایت و جهت دهی کمتری از خود نشان می دهند.
  
• دخالت کمتری دارند و تنها وقتی وارد می شوند که مشکلی جدی به وجود آمده باشد.
  
• برخوردی گرم با کودک دارند و مراقبت کننده هستند.
  
• خیلی ملایم و بامدارا هستند.
  
• خیلی بخشنده اند و از هر چیزی زود می گذرند.
  
• در برخورد با اشتباهات کودکشان از اصطلاحی مثل «بچه س دیگه» استفاده می کنند.
  
• به خاطر دلسوزی، پیامدهای رفتاری را خیلی جدی نمی گیرند و انجام نمی دهند.
  
• با اصرار یا خواهش کودکشان، سریع امتیازش را به او برمی گردانند یا محدودیت ها را برمی دارند.
  
• بیشتر نقش دوست را برای کودک خود می گیرند.
  
• آن ها به حرف های کودک در مورد مشکلاتش گوش می دهند اما تلاشی برای اصلاح رفتار کودک نمی کنند.
  
• در این نوع فرزندپروری انتظارات یا وجود ندارد یا در پایین ترین جای ممکن است.

کودک تربیت شده با سبک سهل گیرانه

کودکانی که با سبک تربیتی سهل گیرانه یا سبک تربیتی آسان گیر بزرگ می شوند، بیشتر امکان دارد که ویژگی های زیر را در بزرگسالی داشته باشند:

• ممکن است اعتماد به نفس پایین تری داشته باشند.
• ممکن است عزت نفس پایین تری پیدا کنند.
  
• بیشتر امکان دارد مشکلات رفتاری نشان دهند، زیرا از منبع اقتدار و قوانین بهره مند نشده اند.
  
• ممکن است به دلیل ناتوانی در کنترل هیجانات و بازداری رفتاری تا حدی دچار مشکل شوند، چون در کودکی رفتارهایشان کمتر هدایت و کنترل شده است.
  
• امکان دارد مشکلاتی مثل افت تحصیلی، فرار از مدرسه و اضافه وزن را به تدریج نشان دهند.

سبک مقتدرانه

سبک مقتدرانه شامل کنترل زیاد و محبت زیاد است. والدینی که سبک مقتدرانه را برگزیده اند، ویژگی های زیر را دارند:

• برای تربیت کودکان قانون وضع می کنند.
  
• پیامدهای رعایت نکردن قوانین را اجرا می کنند.
  
• قوانین مشخص است و دلایل آن به کودک توضیح داده می شود.
  
• ارتباط با کودکان زیاد و متناسب با سن و درک کودکان است.
  
• مراقبت کننده و حامی هستند.
  
• احساسات کودک را در هر موقعیتی در نظر می گیرند.
  
• به احساسات کودک توجه و ارزش داده می شود، اما این موضوع روشن می شود که در نهایت والدین مسئول تربیت هستند.
  
• تلاش زیادی برای ایجاد و حفظ یک رابطهٔ مثبت با کودک می کنند.
  
• وقت و انرژی زیادی را صرف جلوگیری از مشکل رفتاری پیش از وقوع آن می کنند.
  
• از راهکارهای مثبت برای تربیت استفاده می کنند.
  
• دلایل قوانین را توضیح می دهند و از پاداش و تشویق کودکان استفاده می کنند.
  
• انتظارات و اهداف بالا و روشنی در خانواده وجود دارد.
  
• مفهوم منطقی و درست آزادی مشخص و مشهود است.
  
  

کودک تربیت شده با سبک مقتدرانه

سبک تربیتی مقتدرانه ارتباط زیادی با سلامت روان و رشد روانی و عاطفی کودک دارد. بر اساس مطالعات موجود، کودکان دارای سبک تربیتی مقتدر بیشتر ویژگی های زیر را خواهند داشت:

• با احتمال بیشتری تبدیل به بزرگسالان مسئول و مستقلی می شوند.
  
• در بیان احساسات و نظرات خود آزادانه عمل می کنند.
  
• بیشتر گرایش به شادی و موفقیت پیدا می کنند.
  
• به خاطر داشتن مهارت تصمیم گیری درست، در تصمیمات و ارزیابی ریسک در زندگی شان عملکرد موفقیت آمیزتری دارند.
  

فروشگاه اینترنتی لباس بچه گانه

سبک مستبدانه

سبک مستبدانه شامل کنترل زیاد روی کودک و محبت کم است. این نوع والدین را در روان شناسی کودک، اصطلاحاً والدین کنترل گر می نامند. این والدین ویژگی های زیر را دارند:

• والدین دارای سبک مستبد برای انضباط ارزش بسیار زیادی قائل هستند.
  
• سبک انضباطی خشک و اغلب بدون توضیح و صحبت است.
  
• تنبیه یک کار معمول است.
  
• قوانین در خانه به شکلی سخت گیرانه وضع شده اند.
  
• کنترل خیلی بالایی روی کودکان دارند.
  
• آزادی فرزندان در خانواده بسیار محدود است.
  
• ارتباط بیشتر یک طرفه است.
  
• علت قوانین توضیح داده نمی شود.
  
• اغلب مراقبت و حمایت کمتری از کودکان دارند.
  
• انتظارات از بچه ها بالاست.
  
• رفتار با کودک بدون انعطاف است.
  
• اهمیت کمتری به احساسات و هیجانات کودک می دهند.
  
• صمیمیت عاطفی کمتری با کودکان ایجاد می کنند.
  
• معتقدند کودکان باید از تمام قوانین بدون استثنا و بی چون و چرا اطاعت کنند.
  
• خیلی توضیحات منطقی در مورد تربیت به کودک نمی دهند. برای مثال، در جواب توضیح خواستن کودکان می گویند: «چون من می گم!»
  
• خیلی اهل گفت وگوی منطقی با کودک نیستند.
  
• تمرکزشان بیشتر روی اطاعت کردن است.
  
• به کودکان اجازه نمی دهند وارد بحث ها و چالش های حل مسئله شوند.
  
• بیشتر قوانین را وضع می کنند و بدون توجه به نظر کودک پیامد های آن را برای کودک اعمال می کنند.
  
• از تنبیه و سرزنش کودک در مقابل اشتباهاتش بیشتر استفاده می کنند.

مشاهده لباس نوزادی تا سه سال تخفیف دار

کودک تربیت شده با سبک مستبدانه

کودکان دارای این سبک تربیتی بیشتر از والدین به دلیل ترس و عواقب آن مثل تنبیه یا سرزنش نشدن اطاعت می کنند. این گروه کودکان ویژگی های زیر را خواهند داشت:

• بیشتر در خطر مشکل در حرمت نفس و خودکم بینی قرار دارند، زیرا نظرات آن ها عموما بی ارزش شمرده شده است.
  
• پرخاشگری کودکان و کینه جویی نیز از نتایج سبک مستبدانه است.
  
• این کودکان امکان دارد در آینده در حل مسائل منطقی مشکل پیدا کنند.
  
• بیشتر به شکل هیجانی و با پرخاشگری به مسائل واکنش نشان می دهند.
  
• به دلیل سختگیری والدین، این کودکان ممکن است یاد بگیرند برای دوری از تنبیه بیشتر دروغ و پنهان کاری کنند.
  

سبک طردکننده

سبک طردکننده شامل کنترل کم و محبت کم است. در این نوع سبک تربیتی در واقع هیچ راه و روش تربیتی مشخصی به کار نمی رود. اشاره به این سبک تربیتی بیشتر یک توضیح برای آشنایی و آگاهی شما پدر و مادر عزیز برای شناخت این نوع سبک غیرقابل انتخاب است تا هر چیز دیگر! والدین طردکننده ممکن است دچار افسردگی یا اعتیاد باشند. کودکان این والدین نه فقط هدایت زیادی دریافت نمی کنند، بلکه رقبت و توجه زیادی هم نمی گیرند. کودکان این والدین، اغلب با ترس از طرد شدن از طرف دوستان و اطرافیان درگیرند. والدین طردکننده ویژگی های زیر را دارند:

• قوانین تربیتی زیادی نمی گذارند.
  
• به کودکان اجازه می دهند که بدون آگاهی دادن یا مراقبت کردن هر کاری می خواهند انجام دهند.
  
• انتظارات کمی از کودک دارند.
  
• ارتباطشان با کودک بسیار محدود است.
  
• مراقبت بسیار کمی از کودکان دارند.
  
• انتظارات کمی از کودک دارند.
  
• اطلاع کمی نسبت به وضعیت کودکشان دارند.
  
• درگیری کمی با کودک خود دارند یا خیلی کاری به کار او ندارند.
  
• زمان خیلی کمی را با کودکشان می گذرانند.
  
• وقت و انرژی زیادی برای رسیدگی به نیازهای کودک نمی گذارند.
  
• والدین طردکننده ممکن است در مورد کودکشان غفلت کنند، اما در بیشتر مواقع این موضوع غیرعمدی است.
  
• این والدین انتظار دارند کودکان خودشان بزرگ شوند.
  

ثبات رویه در تربیت کودک

به طورکلی، والدین طردکننده آگاهی کمی نسبت به رشد کودکانشان دارند، زیرا درگیری بسیار شدیدی در مورد مسائلی مثل مشکلات مالی، بیکاری، بیماری و غیره دارند. کودکانی که با این نوع سبک تربیتی رشد می کنند اغلب اعتماد به نفس بسیار پایینی دارند. برای مثال، پدر یا مادری که دچار اختلالات روانی مثل افسردگی است یا اعتیاد به مواد مخدر دارد نمی تواند به نیازهای عاطفی یا جسمی کودکش به شکل مناسب رسیدگی کند.

کودک تربیت شده با سبک طردکننده

سبک فرزندپروی طردکننده می تواند بیش از هر سبک تربیتی دیگری مخرب و آسیب رسان باشد و اثرهای طولانی مدتی روی سلامت روان کودکان بگذارد. کودکان دارای سبک طردکننده ویژگی های زیر را دارند:

• با مشکلات زیادی در مورد عزت نفس و ارزشمند بودن یا نبودن خود درگیر هستند.
  
• گرایش بیشتری دارند تا عملکرد تحصیلی ضعیفی را از خود نشان دهند.
  
• مشکلات رفتاری زیادی را با احتمال بیشتری نسبت به دیگر کودکان تجربه می کنند.
  
• شادکامی کمتری را در زندگی تجربه خواهند کرد.
  
• افسرده خو هستند و به شخصیتی اجتنابی دچار خواهند شد.
  
• اعتماد به نفس پایین در آیندهٔ این کودکان بیشتر به چشم می خورد.
  
• کودکی که مدام در محیط خانواده طرد شده است دچار ناامیدی و افسردگی می شود.
  
• در بزرگسالی نیز حالتی از دوری گزینی و اجتناب از دیگران را تجربه می کند، زیرا می ترسد همواره و دوباره توسط دیگران طرد شود.
  
  

مهمترین درس این است که به آن ها پشتکار داشتن را بیاموزیم و تلاش کردن را تشویق کنیم و باید در نظر داشت که نتیجه فعالیت آن ها کمترین اهمیت را دارد و خود تلاش کردن باید هدف قرار گیرد فارغ از نتیجه بدست آمده. در آموزش کودکان لازم است که به آن ها آموزش دهیم که کار سخت چقدر با ارزش است و مهم است که بداند استعداد همه چیز نیست و با استعداد تنها به جایی نمی توان رسید و برای پیشرفت به تلاش و کوشش سخت نیاز است.