کلیشه های جنسیتی بین کودک دختر و پسر
خانواده در ایجاد دیدگاه‌های جنسیتی کودک نقش بسزایی دارد.
یکی از مسائل بسیار مهمی که متاسفانه کمتر به آن پرداخته می شود، کلیشه های جنسیتی در تربیت کودکان است. خانواده در ایجاد دیدگاه های جنسیتی کودک نقش بسزایی دارد بنابراین آگاهی از اثراتی که هویت جنسیتی روی آینده کودک و همچنین رشد او دارد همواره یکی از مسائل و نگرانی های پدر و مادر هاست.
جملات اشتباه و رایج کلیشه ساز!
حتما تا به حال به گوشتان خورده که وقتی دختر بچه ای اسباب بازی تفنگ یا ماشین می خواهد، جوابی که این است: مگه تو پسری؟
یا وقتی دوست دارد ورزش هایی مانند بوکس، فوتبال و مانند این ها را یاد بگیرد به او می گویند این ورزش ها پسرانه است!
برعکس این داستان هم بسیار رایج است. زمانی که پسری گریه می کند سریعا به او می گویند مرد که گریه نمی کند و همین جمله کافیست تا در ذهن کودک این تفکر شکل بگیرد که گریه کردن کار پستی است و فقط دخترها این کار پست را انجام می دهند.
یا زمانی که پسری تقاضای خرید عروسک را دارد یا دوست دارد اسباب بازی لوازم آشپزی را بخرد با جمله « مگه دختری؟ » مواجه می شود. تعداد زیادی از این دسته جملات تبعیض آمیز وجود دارد که در نهایت به طور مستقیم یا غیر مستقیم صفت لوس بودن، ترسو بودن، حساس بودن را به دختران نسبت می دهد و صفت شجاعت، قدرت، جنگ طلبی، پر زور بودن را به پسران نسبت می دهد.
بنابراین خانواده و نحوه تربیت او در ایجاد دیدگاه های جنسیتی کودکان بسیار تاثیر گذار است. گاهی ما بدون آن که خودمان متوجه باشیم، در انتقال دیدگاه های غلط به کودکمان دست داریم.
جامعه و انتقال کلیشه جنسیتی
جامعه هم دقیقا مثل خانواده و حتی شدیدتر در انتقال این کلیشه ها سهم دارد. مثلا در جامعه عرف است که رنگ آبی برای پسران است و باید آن را دوست داشته باشند. پسران نباید از رنگ صورتی استفاده کنند چون این رنگ مخصوص دختران است!
اگر دختری در مدرسه اعلام کند که به شغل تعمیرکار، برق کار، نجار و مانند این ها را علاقه دارد او را منع کرده و به او می گویند این شغل پسرانه است. در حالی شاید دختری که علاقه و استعداد دارد بتواند در تعمیرکاری بسیار مفید و موفق ظاهر شود.
اگر کمی بیشتر فکر کنیم با تعداد بیشماری از این جملات و تحمیلات رو به رو می شویم در حالی که اگر به جای آن ها به هر کودک به چشم یک انسان نگاه کنیم و فارغ از جنسیت او را در تقویت استعدادهای واقعی و علایق خودش همراهی کنیم به او فرصت شانس موفقیت بیشتری می دهیم.
چگونه می توان در تربیت خود کلیشه های جنسیتی را از بین ببرد؟
- آگاهی خود را در این رابطه افزایش دهید تا بهتر بتوانید به کودک خود آموزش دهید.
- از همان اول یاد بگیرید هر کاری که فرزند پسرتان حق انجام آن را دارد فرزند دخترتان نیز همان حق را دارد.
- هر کاری که پسرتان توانایی انجام آن را دارد دخترتان نیز خواهد توانست.
- باید بدانید و به فرزندان خود بیاموزید که تمام خصوصیت میان جنسیت دختر و پسر یکسان است.
- اجازه بلند خندیدن و آزادانه صحبت کردن را به بهانه دختر بودن از کودکتان نگیرید.
- اسم اندام های جنسی را تابو نکنید و آن را با نام اصلی یعنی « آلت تناسلی » یاد کنید. به کار بردن دو نام جدا برای اندام های جنسی و یا راحت صحبت کردن از اندام جنسی پسر و مخفیانه نام بردن از اندام جنسی دختر باعث کلیشه جنسیتی می شود.
- مسئله دوران ماهانه و قاعدگی دختر و همسر خود را نشانه ضعف و ناپاکی تصور نکنید. بلکه به پسر خود بیاموزید دنیا به این توانایی بانوان نیاز دارد.
- به فرزندان خود بیاموزید که افراد چون خطا می کنند، خجالت می کشند نه به دلیل دختر یا پسر بودنشان.
- به فرزند خود بگویید میان رشته های علوم مهندسی یا علوم انسانی یا هنر، میان شغل معلمی یا مکانیکی، پرستار بودن یا مهندس هوا فضا شدن فارغ از جنسیت عمل کند و در انتخاب آنها فقط به علاقه، استعداد و اهداف خود توجه کند.
- برای اینکه از نگرشی که جامعه و رسانه به کودک شما تحمیل می کند، مقابله کنید. می توانید برای او مثال های متفاوتی بزنید، مثلا به او از فضانوردان زن بگویید و از آنها عکس و فیلم نشان دهید، رقصنده های مرد را معرفی کنید یا درباره ریاضی دان زن و آشپزهای مرد صحبت کنید. همچنین مکانیک های زن، ویولنیست های مرد و فیلسوف های زن زیادی وجود دارند که می توانید به فرزند خود معرفی کنید تا زمانی که در جامعه با جملاتی مثل این کار دخترانه است یا پسرانه است مواجه شد با تحلیل خود تصمیم بگیرد.
- دختران را با محدود کردن و زیر سوال بردن از جنسیتشان بیزار نکنید.
- رنگ ها و اسباب بازی ها را دسته بندی دخترانه پسرانه نکنید.
- اجازه ندهید کسی بازی پسرتان با عروسک را مسخره کند.
- شما پدر و مادر به عنوان الگوی بزرگ فرزندتان هستید بنابراین در منزل به نوبت ظرف بشورید.
- اجازه ندهید کسی به دختر شما بگویید نمی تواند کاری را انجام دهد و یا نمی تواند اسباب بازی تفنگ داشته باشد.
- پسرها هم به اشک ریختن و بیرون ریختن غم خود احتیاج دارند. با جملاتی مثل مگر تو زنی مانع اشک ریختن او نشوید و کسی اجازه ندهید او را مسخره کند.
- فرزندتان را به عنوان یک شخص منحصر به فرد بپذیرید؛ فرزند شما می تواند بخش زیادی از شخصیت، رفتار و کردار حتی پوشش زنانه یا مردانه داشته باشد. اجازه دهید خود او به خلقت و علت وجودش برسد.
- در کارهای منزل مسئولیت ها را فارغ از جنسیت تقسیم کنید، گاهی اجازه دهید خودشان وظایف شان در قبال کارهای منزل را انتخاب کنند. مثل خرید نان، بیرون گذاشتن زباله ها، گردگیری و یا تعمیر وسایل و... با جنسیت فرزندتان و وظیفه ای که انتخاب می کند کاری نداشته باشید.
- در بازی هایی که جنسیتی شده مثل خاله بازی که همه فکر می کنند بازی دخترانه است خلاقانه عمل کنید.
- رانندگی و ماشین راندن برای هر انسانی واجب و ضروریست به فرزندتان نگویید چون تو دختری حالا بعدا یاد میگیری، یا چون پسری باید زودتر و حتما یاد بگیری.
- به کودک خود از طریق بازی، کتاب و کلاس های آموزشی در رابطه با حقوق پسران و دختران و نحوه برخورد آنها با یک دیگر آموزش دهید. زیرا در این صورت کودک شما یاد می گیرد بدون خود کم بینی یا خود برتر بینی با تفاوت های میان دختر و پسر آشنا شود.
سخن آخر
تبعیض جنسیتی در سلامت روان افراد قربانی تأثیرگذار است و زمینه بسیاری از اختلالات روانی مانند افسردگی و پانیک را ایجاد می کند. طبق مطالعات صورت گرفته، تبعیض جنسیتی ارتباط بالایی با فقر و عقب ماندگی یک جامعه دارد. نابرابری جنسی ممکن است ناخودآگاه روی اعتماد به نفس شخص و احساسات او تاثیر منفی بگذارد. بارها دیده ایم که تبعیض های جنسیتی برای خانم ها از فرصت های تحصیلی، پیشرفت شغلی و شکوفایی استعداد های آنها جلوگیری می کند. تبعیض های جنسیتی برای زنان باعث احساس سرخوردگی، ناکامی و بروز خشم در روابط اجتماعی آنها شود. همچنین نابرابری جنسیتی سبب دور شدن دو جنس از یکدیگر شده و باعث می شود گاها فقط نگاه جنسی به یک دیگر داشته باشند.
بنابراین کلیشه های جنسیتی را جدی را بگیرید و در تربیت خود به این موضوع توجه کنید.
