10 روش برای مسئولیت پذیر کردن فرزندان

چگونه کودک مسئولیت‌پذیر تربیت کنیم؟

مسئولیت پذیری یعنی قابلیت پذیرش و به عهده گرفتن کاری که از کسی خواسته شده است. در واقع مسئولیت پذیری نوعی نگرش اکتسابی است که از همان ابتدای زندگی هر فردی در حدود 7 تا 8 سالگی به بعد ایجاد می شود. بنابراین انتظار می رود والدین عزیز که از همان ابتدا با کودک خود همراه هستند در ایجاد و رشد چنین حس با اهمیتی در فرزند خود کوشا باشند، چراکه داشتن حس مسئولیت پذیری بیش از هر چیز به نفع خود فرزند، چه در دوران کودکی او و چه در دوران نوجوانی و چه در دوران بزرگسالی است. از این رو امروزه یکی از بزرگ ترین دغدغه های والدین تقویت حس مسئولیت پذیری در کودکان است.
همه ی ما می خواهیم در دنیایی زندگی کنیم که افراد آن مسئولیت پذیر باشند. برای داشتن چنین دنیایی، بهتر است از همان ابتدا حس مسئولیت پذیری در کودکان را تقویت کنیم تا در آینده دنیایی با انسان های مسئولیت پذیر داشته باشیم. اما چطور می توانیم فرزندان مسئولیت پذیر پرورش دهیم؟
ادامه ی مطلب را بخوانید تا با روش های مختلف آموزش مسئولیت پذیری به کودکان آشنا شوید.

آموزش مسئولیت پذیری در کودکان را از چه زمانی باید شروع کرد؟

برای آموزش مسئولیت پذیری به کودکان، هیچ گاه زود نیست. یکی از روش های موثر آموزش مسئولیت پذیری به کودکان، واگذار کردن کارهای روزمره به آن هاست. کودکان دو، سه و چهار ساله عاشق کمک کردن هستند! پس از این ویژگی آن ها استفاده کنید و آن ها را دست کم نگیرید. البته در این زمینه، مرحله رشدی کودک و کارهایی را که می تواند انجام دهد در نظر داشته باشید. به عنوان مثال کودکان در سن دو سالگی قادرند لباس های کثیف را در سبد رختشویی بریزند و در سن سه سالگی نیز قادرند جوراب های شسته شده را با کمک رنگ و شکل شان جفت کنند. بنابراین می توانید با توجه به توانایی فرزندتان، از همان سنین اولیه اقدام به دادن وظایف خانه به آن ها کنید.

10 روش برای مسئولیت پذیر کردن فرزندان

1.کودکان را دست کم نگیرید

دقت کنید کارهایی را که کودکتان قادر به انجامش می باشد را به او بسپارید. با این کار حس مسئولیت پذیری را در کودکان خود تقویت میکنید. اغلب والدین کارهایی را که کودکان قادر به انجام شان هستند پایین تر از حد واقعی در نظر می گیرند و حتی ممکن است کارهایی را برای کودکانشان انجام دهند که خود آن ها به خوبی قادر به انجامش هستند.

2.بگذارید آنچه می خواهند را به دست بیاورند

اگر کودک تان یک هدیه گران قیمت می خواهد بهترین کار این است که از او بخواهید نیمی از پول آن هدیه را خودش به دست آورد و به آنها کمک کنید از مهارت های شان استفاده کنند. در این مدت شما می توانید بابت برخی کارهای خانه به آنها پول پرداخت کنید. مثلا اگر برای کاشتن گلی در باغچه یا شستن ظرف ها به شما کمک کردند، مبلغی برای شان در نظر بگیرید. این بهترین داد و ستد برای القای حس مسئولیت پذیری در آنهاست.

3.الگوی خوبی برای فرزندان خود باشید

دقت کنید که اگر از فرزندتان می خواهید وسایلش را سر جایش بگذارد، خودتان باید در منزل این کار را انجام دهید و وسایل تان را درست سر جای اصلی خود قرار دهید و از پخش کردن وسایل خود در اطراف پرهیز کنید.

4.هرگز به فرزند خود نگویید بی مسئولیت

وقتی به فرزندتان چنین برچسبی می زنید، او نیز همین باور را در مورد خودش پیدا می کند و در نهایت بی مسئولیت می شود. در عوض به او مهارت هایی را یاد بدهید که برای مسئولیت پذیری به آنها نیاز دارد. مثلا اگر همیشه کتاب یا دفترش را در مدرسه جا می گذارد، به او بگویید باید حواسش را جمع و همه ی وسایلش را چک کند تا چیزی را فراموش نکند.

5.به جای جملات منفی از جملات مثبت استفاده کنید

مثلا به جای «اگر لباس های مهمانی را در نیاوری نمی توانی بازی کنی» از این عبارت استفاده کنید «اگر میخواهی بازی کنی اول باید لباس های مهمانی را در آوری.» بدین ترتیب اگر چند بار این جملات را تکرار کنید، انجام این کارها برای کودک به شکل عادت در می آید و دیگر نیازی نیست کارها را مرتب به او یادآوری کنید.

6.عواقب اشتباه یا سهل انگاری های کودک را به او نشان دهید.

کودک باید از انتخاب و اشتباه خود درس بگیرد. بنابراین کاری کنید عواقب سهل انگاری یا اشتباهش را بپذیرد. به عنوان مثال اگر کودک از جمع کردن اسباب بازی هایش در اتاق پذیرایی سر باز می زند، اسباب بازی ها را به مدت دو روز از دسترس او دور نگه دارید. اگر لیوان شیر را می ریزد، به او دستمالی برای تمیز کردن داده شود بدهید و یا اگر به خاطر اتلاف وقت سرویس را از دست می دهد، به او بگویید که باید با اتوبوس به مدرسه برود. با اینکار کودک ناخودآگاه به اهمیت مسئولیت پذیری پی خواهد برد.

7.مسؤولیت مالی در قبال پول تو جیبی

با خودتان صادق باشید، آیا هر زمانی که فرزندتان تقاضای پول تو جیبی می کند به درخواست وی پاسخ مثبت می دهید؟ مشکل مقدار پولی که به وی می دهید نیست. هر بار که بدون برنامه و در چهارچوب تعیین شده اقدام به این کار می کنید، ویژگی مهم مسئولیت پذیری را در فرزند خود کمرنگ و کم اهمیت جلوه خواهید داد. این در حالی است که یکی از اساسی ترین مهارت های زندگی فردی، توانایی مدیریت مالی به شمار می رود. فرزندان از همان سنین کودکی باید آموزش های لازم در راستای نحوه پس انداز پول تو جیبی های خود را دریافت کنند. از کودک یا نوجوان خود بخواهید که هر بار مقدار مشخصی از پول تو جیبی خود را کنار بگذارد و خرج نکند. همچنین صورت حساب خرج های خود را بنویسد و به شما گزارش کند. در صورت عدم همکاری وی، از پرداخت مجدد وجه نقد به او خودداری کنید.

8.تمرین اعتماد به نفس

زمانی می توان یک فرزند مسؤولیت پذیر را پرورش داد که اعتماد به تصمیم گیری های شخصی را آموزش داده باشیم. گاهی وقت ها از او بخواهید که درباره موضوع خاصی تصمیم بگیرد و بداند که حتی اگر اشتباه هم کرد، شما از او حمایت می کنید.

9.تأکید کنید در قبال انجام کارهایش پاداشی دریافت نخواهد کرد.

کودک باید بداند مانند دیگر اعضای خانواده وظایفی دارد که باید انجام بدهد، بدون این که انتظار پاداشی داشته باشد. البته تشویق های کلامی را فراموش نکنید و رفتارهای پسندیده فرزندتان را جلوی خودش به زبان بیاورید. این کار باعث می شود با شور و شوق بیشتری دوباره آن کار را تکرار کند و در خاطرش ماندگار شود.

10.کارهایی در حد توان کودک به او واگذار کنید.

اگر وظیفه ای که به کودک خود می دهید برای سن او مشکل باشد، ناامید و دلزده خواهد شد. اما اگر کارها به گونه ای باشند که کودک از عهده انجام آن ها به خوبی برآید، به این ترتیب تشویق می شود و می خواهد کارهای بیشتری انجام دهد. از این رو با توجه به سن کودک خود، کارهایی سبک را به آن ها واگذار کنید.