چگونه به کابوس شبانه کودکان خاتمه دهیم؟

همه انسان‌ ها معمولا ساعاتی در طول شبانه روز را در خواب سپری می ‌کنند که همین نعمت الهی باعث شادابی روح جسم انسان می‌ شود. این خواب ‌ها گاهی زیبا هستند و گاهی ترسناک که از این ‌گونه خواب ‌ها به عنوان کابوس ‌های شبانه یاد می شود.

تعریف کابوس چیست؟

یک کابوس رویایی بد است که معمولاً شامل خطر یا تهدید هست، این رویا ها ممکن است در مورد یک وضعیت ترسناک و یا شامل موضوعاتی ترسناک مثل تصاویر و چهره ی هیولا، ارواح، حیوانات و یا افراد بد باشد. موضوعات مشترک از دست دادن کنترل و ترس از آسیب هستند. کابوس با مشکل وحشت شبانه متفاوت است. در وحشت شبانه کودک به سختی از خواب بیدار می شود و معمولاً خواب هایی را که دیده به یاد نمی آورد. اما در کابوس سریعاً بیدار شده و می تواند آنچه که دیده را تعریف کند.حدود ده الی پنجاه درصد کودکان سه تا شش ساله کابوس های شبانه را تجربه می کنند. کابوس های شبانه برای یک کودک می تواند در عین ترسناک بودن، واقعی هم به نظر برسد.یشتر کابوس ها در اواخر دوره خواب (معمولا بین 4 تا 6 صبح) رخ می دهند.

علت کابوس های شبانه

بیشتر بچه ها هرازگاهی کابوس می بینند، اما بچه های دو تا چهار ساله، خیلی بیشتر مستعد آن هستند. این همان سنی است که ترس های رایج بچه ها ظاهر می شود، تخیل آن ها شکوفا می شود و توانایی بیشتری برای توصیف یک خواب بد پیدا می کنند.

بسیاری از چیز ها می توانند باعث استرس و کابوس های شبانه در بچه ها شوند، از آموزش استفاده از توالت گرفته تا تغییر جای خواب از تخت خواب قدیمی به یک تخت بزرگ تر، تغییراتی در مهد کودک یا پیش دبستانی، بیکار شدن یکی از والدین، تصادفات رانندگی، خشونت و مرگ یکی از اطرافیان.

• بیماری های جسمی
• مشکلات روان شناختی
• تجربه یک اتفاق وحشتناک در واقعیت
• اختلال اضطراب
• مصرف دارو
• احساس ترس شدید
• مشکلات تنفسی
• غذا خوردن قبل از خواب

والدین این نکته را نیز در نظر بگیرند که گاهی این کابوس ها می­ توانند ناشی از تخیلات کودک شکل بگیرد، بدون هیچ علت و معنای خاصی که این گونه خواب ها قسمتی از رشد کودکان است.

علائم کابوس های شبانه کودکان

تکرار خواب های پریشان کننده که کودک پس از بیدار شدن آن ها را خوب به یاد می آورد.

کابوس های شبانه کودک معمولا درباره اتفاقاتی چون فرار کردن، تلاش برای زنده ماندن و حفظ جان اتفاق می افتد.

کابوس های شبانه کودکان معمولا در نیمه دوم خواب اصلی ایجاد می شوند.

کودک پس از پریدن از خواب به سرعت کابوسی را که دیده به یاد می آورد.

روتین یک خواب خوب را مهیا کنید

اول، با اطمینان از خواب کافی کودک، استرس عمومی را به حداقل برسانید. برای این کار، یک روتین پیش از خواب آرام بخش، مثلاً حمام گرم، شستن دست و پاها، خواندن یک داستان شاد، یک ترانه یا آهنگ آرام بخش و یک چراغ خواب می تواند به دور کردن کابوس ها کمک کند. خواندن کتاب هایی با موضوع خواب ها و خوابیدن را هم امتحان کنید.سعی کنید قبل از خواب کودک برای او یک مسأله که کاملا جالب است تعریف کنید و به کودک بگویید که امیدوارم امشب درباره آن خواب ببیند.

هنگامی که کودک وحشت شبانه دارد با آرامی و ملایمت با او صحبت کنید و او را به رخت­خواب ببرید. هنگامی که کودک در دل شب فریاد کشید بی آن که کودک را از خواب بیدار کنید یا تکانش دهید باید او را نوازش کنید و آرام در گوشش لالایی نجوا کنید. به خاطر داشته باید که در این مرحله کودک را نباید حتی الامکان از خواب بیدار کرد.اگر کودک صدایتان می زند، به او پاسخ دهید. اطمینان بدهید که همه چیز امن است، هیچ چیز او را آزار نخواهد داد و می تواند با آرامش و به تنهایی در تختش بخوابد. این به کودک کمک می کند تا بفهمد که تخت خوابش یک مکان امن است.

ترس از تاریکی

ممکن است بخش زیادی از کابوس های کودک به خاطر ترس او از تاریکی باشد. از همین رو می توانید یک بازی در تاریکی با هم انجام دهید تا کودک از آن لذت ببرد. مثلاً می توانید از وسایلی که در تاریکی می درخشند برای ترتیب دادن یک بازی ماجراجویی و یافتن آن شب نما ها استفاده کنید. اصلاً تفاوتی ندارد که کودک از چه چیزی می ترسد، چراغ خواب می تواند کمک کننده باشد. چراغ خواب ها تا زمانی که مانع خوابیدن کودک نشوند هیچ ایرادی ندارد. همچنین باز گذاشتن در اتاق خواب این احساس را به کودک می دهد که از باقی خانواده جدا نشده است.

روی تقویت مهارت های خودباوری و مقابله با ترس های کودک کار کنید. در طول روز، کودک را در فعالیت ها و بازی هایی که باعث رشد خودباوری در او می شود درگیر کنید. با کودک درباره کابوس و ترس هایش صحبت کنید و سعی کنید راه هایی برای کنار آمدن با ترس و استرس کودک هنگام خواب پیدا کنید.

پرهیز از دیدن برنامه های تلویزیونی ترسناک و خشن

کودکان را از دیدن این نوع برنامه ها منع کنید، برنامه های تلویزیونی، فیلم، کارتون و داستان هایی که به ترس هایش می افزاید می تواند در تشدید کابوس ها تأثیر گذار باشند.

خسته کردن کودک

بهتر است کودک خواب کافی داشته باشد. عدم خواب کافی در کابوس دیدن های شبانه نقش مهمی دارند. می توانید در طول روز فرزند خود را به پارک ببرید یا با او بازی کنید تا خسته شود و با راحتی بیشتری به خواب برود.

آرامش دادن به کودک

اگر کودک نگرانی و اضطراب غیر معمولی را تجربه می کند، بهتر است قبل از خواب تکنیک های آرامش بخش مانند نفس کشیدن عمیق و پر کردن شکم با هوا و خالی نمودن آن را انجام دهد تا از شدت اضطراب کاسته شود. قبل از خواب برای کودک خود قصه های لذت بخش بخوانید تا با آرامش بیشتری بخوابد.

احساس امنیت

اگر کودک از جدایی می ترسد، به او حس امنیت بدهید. کنار او بمانید اما دوباره او را به رختخواب خودش برگردانید. با او مهربان، و در عین حال درباره ماندن در رختخواب قاطع باشید.به کودک قول بدهید که هر پنج دقیقه به او سر می زنید. به تدریج این زمان را افزایش دهید تا زمانی که کودک به خواب برود. به کودک نشان دهید که مراقبش هستید و تنها نیست.

شنونده خوبی باشید

نیازی نیست که در شب و پس از بیدار شدن کودک به جز به شکل خلاصه درباره مورد کابوسی که دیده صحبت کنید فقط به کودک خود کمک کنید تا احساس آرامش، ایمنی و مصونیت کرده و آماده شود تا دوباره به خواب برود. اما صبح، فرزند شما ممکن است بخواهد همه چیز را در مورد رویای ترسناک شب گذشته بگوید. صحبت کردن در مورد تصاویر ترسناک شاید حتی نقاشی کردن و یا نوشتن در مورد آن ها در نور روز، باعث می شود که بسیاری از ان ها قدرت خود را از دست بدهند.کودکان به سادگی می توانند خاطرات بد خود را با خاطرات خوب جایگزین کنند. وقتی کودکتان کابوس می بیند سعی کنید با رفتار که خوشش می آید، ذهنیتش را نسبت به کابوسی که دیده عوض کنید. در پاره ای از اوقات می توانید در حضور فرزندتان به زیر تخت بروید و بگویید که اینجا هیچ هیولایی نیست. این کار به آنان اطمینان خاطر می دهد که اتاق خوابش از وجود چنین موجوداتی خالی است. تشویق کردن کودکان برای فراموش کردن کابوس های ترسناک می تواند موثر واقع شود.

روانپزشک

اگر هیچ کدام از استراتژی های بالا کار ساز نبود و کابوس کودکتان کماکان ادامه داشت و ترس کودکتان برای خوابیدن، چنان شد که زندگی شما مختل شد، بهتر است کودک خود را پیش یک روانپزشک ببرید. این کار بدان معنی نیست که کودک تان از نظر ذهنی مشکل دارد، بلکه روانپزشکان چون با کودکان زیاد این چنینی برخود داشته اند، نسبت به شما تجربه بیشتری برای درمان چنین معظلی ارائه می دهند. شما پس از چند جلسه مراجعه به روانپزشک می توانید تغیییرات را در کودک خود احساس کنید. نسبت به این موضوع جبهه نگیرید. همان طور که وقتی دندانتان درد می گیرد، شما به دندانپزشک مراجعه می کنید، پس وقتی روحیه شما و یا فرزندتان دچار مشکل شد، باید به یک روانپزشک مراجعه کنید.