اضطراب جدایی در کودکان
اضطراب جدایی یک مرحله کاملاً نرمال از رشد عاطفی کودک است. بیشتر بچه ها این اضطراب در فاصله 10 تا 18 ماهگی به اوج خود می رسد و تا سه سالگی هم ممکن است ادامه یابد.
اکثر کودکان نوپا در شروع فعالیت زندگی شان، نسبت به جدا شدن از سرپرست شان، اضطرابی واقعی را نشان می دهند و بهم ریخته می شوند. به این احساس اضطراب، اضطراب جدایی می گویند که یک مرحله کاملاً نرمال از رشد عاطفی کودک است. در این مطلب می توانید با مفهوم و علت اضطراب جدایی، سن وقوع اضطراب جدایی در کودک، راهکارهای کمک به کودک در این مدت اضطراب جدایی، ارزیابی رفتار والدین یا سرپرست برای جدایی از کودک، چگونگی آماده شدن کودک برای کنار آمدن با جدایی، کنار آمدن با چسبیدن کودک به سرپرست و مدیریت اضطراب جدایی کودک در طول شب آشنا شوید.
اضطراب جدایی در کودکان در چه سنی است؟
اختلال اضطراب جدایی (SAD) وضعیتی است در بچه ها که می توان علائم اضطراب جدایی آن را از شش یا هفت ماهگی دید، اما در بیشتر بچه ها این اضطراب در فاصله 10 تا 18ماهگی به اوج خود می رسد و تا سه سالگی هم ممکن است ادامه یابد. در اکثر وقت ها اضطراب جدایی زمانی بروز می کند که شما کودک را ترک می کنید تا به سر کار بروید یا در خارج از خانه کاری را انجام دهید. فرزند شما می تواند اضطراب جدایی را شب ها، یعنی وقتی در رختخواب خوابانده شده است و شما در اتاق کناری هستید نیز تجربه کند. اضطراب جدایی معمولاً وقتی کودکان به دو سالگی می رسند کم می شود.
علت اضطراب جدایی در کودکان
اختلال اضطراب جدایی یکی از اختلال های رایج در بین کودکان است. علائم اصلی این اختلال را برایتان بیان می کنیم.
- یکی از علائم اضطراب جدایی کودکان به این گونه است که کودک وقتی احساس می کند جدایی نزدیک است یا درست در لحظه جدایی گریه می کند یا سایر علائم ناراحتی را نشان می دهد.
- وقتی پدر یا مادر بیرون هستند کودک هر طور شده، حتی از طریق تلفن تماس خود را با پدر و مادر حفظ می کند.
- بچه های کوچکتر مبتلا به این اختلال همواره نگران این هستند که والدین یا نزدیکانشان صدمه یا آسیب ببینند.
- کودک در موقع خواب از دیگران می خواهد کنار او بمانند و نمی تواند در اتاق خوابش تنها بخوابد.
- معمولاً از مدرسه رفتن امتناع می کند.
- بچه های بزرگتری که این مشکل را دارند بیشتر شکایت های جسمانی دارند.
- اغلب برای اینکه در کنار والدین بمانند از رفتن به اردو یا بیرون رفتن با دوستان اجتناب می کنند.
دلایل بروز اختلال اضطراب جدایی کودکان
ژنتیک
در بعضی از کودکان که به طور ژنتیکی دارای خلق و خوی حساس تر و مضطرب تری هستند، آمادگی آن ها را برای این مشکل زیادتر می کند. در ضمن زمینه ارثی چنین مشکلی در پدر، مادر یا اطرافیان نزدیک بر بروز آن تاثیرگذار است.
روش های فرزندپروری
در واقع والدین بسیار سهل گیر که به همه خواسته های کودک تن در می دهند و نیز والدین بسیار سختگیر هر دو احتمال بروز اختلال اضطراب را افزایش می دهند.
ساختار خانواده
نبود کمی و کیفی والدین، یا حضور خانواده هایی که پیوستگی، حمایت، گرمی و صمیمیت در آن ها کم است و خانواده قادر نیست تعارض ها و تنش های احتمالی را به طور مناسبی حل کند در بروز بسیارتری اختلالات از جمله این اختلال مؤثر شناخته شده اند.
راهکارهای کمک به کودک در طول اضطراب جدایی
- نگهداری از کودک را به افراد آشنا بسپارید: اینکار باعث می شود کمی درد دوری و نگرانی را راحت تر تحمل کند.
- زمان ترک کردن کودک را کم کم بیشتر و اضافه کنید: بهتر است 15 دقیقه در هفته شروع کنید و به همین شکل ادامه دهید.
- بگذارید کودک ابتدا مراقبان جدیدش را بشناسد: برای اینکه بتوانید کودک را به مراقب غریبه بسپارید، چند جلسه را برای آشنایی با کودک کنار کودک بمانید.
- پرستار یا مهدکودک را ارزیابی کنید: ممکن است مراقب کودک، فرد مناسبی برای کودک شما نباشد بنابر این ارزیابی کنید تا اگر مشکلی بود رفع شود و یا مراقب کودکتان را عوض کنید.
- سعی کنید عادی تر رفتار کنید: کارهای شما نشان می دهد که ترک کردن او موضوع خاصی نیست و این مسئله را زیاد پرنگ نکنید.
- یک خداحافظی روتین داشته باشید: رفتار روتینی را از خود بروز دهید تا به کودک کمک کنید که بتواند به شما و به توانایی خودش برای غلبه بر اضطراب جدایی اعتماد کند. پس یک جمله مثل «بعدا می بینمت» معمولی را امتحان کنید تا کودکتان کم کم به آن عادت کند.
ترس از غریبه ها در کودکان
کارهای که جدایی سخت را برای کودک سخت می کند:
- وقتی کودک حواسش نیست از خانه بیرون نروید. او را در جریان زمان رفت و آمد بگذارید.
- موقع خداحافظی خودتان عصبی و نگران نباشید و خداحافظی را طولانی نکنید.
- تا زمانی که در دیدرس کودک هستید در حال دست تکان دادن نباشید.
- موقع خداحافظی از کودکتان بغض یا گریه نکنید و سعی کنید تسلیم نشوید.
- کودکان برعکس جثه کوچکشان همه انرژی های درونی شما را دریافت می کنند پس خونسرد باشید اما بدقولی نکنید.
- هنگام خواب برای کودک لباس تنگ نپوشانید سعی کنید لباس های از جنس نخ پنبه و سبک بپوشانید برای تهیه لباس های کودکان تا سه سال می توانید از سایت سبز آبی خرید داشته باشید.
چه زمانی به مرکز درمان اضطراب جدایی کودکان مراجعه کنیم؟
صبور و آگاه باشید. اینکار شما، به اختلال اضطراب جداییِ کودک تان به طور مؤثر کمک خواهد کرد. اما برخی از کودکان مبتلا به این اختلال به کمک متخصص نیز نیاز خواهند داشت. برای تصمیم گیری درباره ی کمک گرفتن از متخصص، به دنبال «نشانه ها» یا علائم شدیدی باشید که بیش از حد معمول نگران کننده هستند. این نشانه ها عبارتند از:
- چسبیدن غیرمعمول و خارج از سنِ مناسبِ کودک یا بدخلقی؛
- پس زدن دوستان، خانواده یا گروه همسالان؛
- دل مشغولی با حس شدید ترس یا گناه؛
- شکایت مداوم از وجود بیماری جسمی؛
- امتناع از مدرسه رفتن برای چندین هفته؛
- ترس بیش از اندازه از ترک خانه.
اگر تلاش شما برای کم کردن این نشانه ها نتیجه بخش نیست، پس وقت آن رسیده است که به یک متخصص روان شناس مراجعه کنید. به یاد داشته باشید که این علائم می توانند نشان دهنده ی آسیبی روحی باشند که کودک شما در حال تجربه ی آن است. اگر چنین است، حتما به روان شناس کودک مراجعه کنید.
پروتکل درمان اضطراب جدایی
گفتگو درمانی :
گفتگو درمانی روشی برای بیان احساسات کودک شما است. برخورد با کسی که با همدلی گوش کند و فرزند شما را به سمت درک اضطراب خود راهنمایی کند، می تواند یک درمان قدرتمند باشد.
بازی درمانی :
استفاده از بازی درمانی روشی متداول و مؤثر است که باعث می شود بچه ها در مورد احساسات خود صحبت کنند.
مشاوره برای خانواده :
مشاوره خانواده می تواند به فرزند شما در مقابله با افکاری که باعث اضطراب آن ها می شود کمک کند، در حالی که شما به عنوان والدین می توانید به فرزندتان در یادگیری این مهارت های کمک کنید.
مشاوره در مدرسه:
این می تواند به کودک شما که دارای اختلال اضطراب جدایی است کمک کند تا خواسته های اجتماعی، رفتاری را کشف کند.
دارو :
ممکن است از داروها برای درمان موارد شدید این اختلال استفاده شود. این دارو فقط باید همراه با سایر درمان ها استفاده شود.
خرید لباس کودک یک تا سه سال
در بعضی مواقع بچه ها به حدی اضطراب جدایی را تجربه می کنند که حتی با تمام تلاش های والدین مشکل حل نمی شود. این کودکان در سال های اول مدرسه یا بعد از آن اضطراب جدایی شدید را همراه خود دارند. اگر این اضطراب بیش از حد باشد که در فعالیت های عادی مانند مدرسه و دوستیابی کودک تاثیر مخربی داشته و بیش از چند روز ادامه داشته باشد نشان از وجود مشکل بزرگتری در کودک است. خیلی مراقب باشید و ترس کودکان را جدی بگیرید.
در آخر چند کتاب اضطراب جدایی کودک که به شما کمک می کند شما بهتر شرایط را کنترل و مشکل را حل کنید پیشنهاد می دهیم.
1-رهایی از غم جدایی
نویسنده: سوزان اندرسون مترجم: سید مرتضی نظری
ناشر: انتشارات بنیاد فرهنگ زندگی دیجیتال
2- جان بالبی: نظریه دلبستگی
پدیدآور: کتایون خوشابی - الهام ابوحمزه
ناشر: دانژه
3- اختلال اضطراب جدایی راهنمای عملی درمان
پدیدآوران: منصوره همتی، مریم ساروقی، نفیسه عباسی غریب
ناشر: آموزشی و پژوهشی بوعلی
