مدیریت کنترل هیجانات کودکان در بحران ویژه کرونا

بیماری کرونا موجب ایجاد احساساتی نظیر اضطراب، استرس و عدم اطمینان می گردد.

این احساسات به ویژه در میان کودکان و نوجوانان، در سنین مختلف، بیشتر دیده می شوند. اگر چه کودکان به طرق مختلف به این احساسات واکنش نشان می دهند اما بطور کلی در مواجه با رویدادهایی همچون تعطیلی مدارس و لغو برنامه ها و دوری از دوستان، بیش از پیش به حمایت های عاطفی نیاز دارند.

روانشناس متخصص کودک و نوجوان، دکتر لیزا دامور درباره اینکه چگونه می توانید شرایط در خانه را حین این «تجربه جدید و گذرا» عادی سازی کنید، 5 نکته مهم رو یادآور می شود:

1-صحبت کردن با فرزندان

بزرگسالان باید این واقعیت را که کودکان ممکن است در مورد این بیماری عصبی و نگران باشند، درک نموده و با کودکان همدلی کنند. به فرزندان خود مرتباً اطمینان بدهید که بیماری کرونا به خصوص برای کودکان و نوجوانان معمولاً خفیف می باشد. همچنین به خاطر داشته باشید که نشانه های بیماری کرونا قابل درمان هستند. همینطور می توانیم به کودکان یادآوری کنیم که کارهای موثر زیادی می توانیم انجام دهیم که هم خود و هم دیگران را ایمن نگه داریم و احساس کنیم که بر شرایط بوجود امده مسلط هستیم، از جمله شستشوی مرتب دست ها، لمس نکردن صورت و حفظ فاصله اجتماعی.

2-برنامه روزانه منظم

به والدین موکدا توصیه می کنم که برنامه روزانه منظمی برای فرزندان خود درنظر بگیرند که شامل زمان بازی و استفاده از موبایل و ارتباط با دوستان شان نیز باشد، و حتماً زمان هایی برای دوری ازتکنولوژی و کمک در کارهای خانه در نظر داشته باشند.

3-درک کردن هیجانات کودکان

فرزندان خود را حمایت کنید، انتظار این را داشته باشید که به خاطر از دست دادن زندگی عادی و روزمره شان خیلی غمگین و خسته شوند، و سعی کنید شرایط را برای آن ها عادی کنید.

4-ایده های جالب برای سرگرمی کودکان و نوجوانان

دکتر دامور توصیه می کند که با نوجوانان رو راست باشید و به آنها بگویید که درک می کنید در این شرایط زمان بیشتری دارند، ولی دسترسی بی وقفه به صفحات مجازی و رسانه های اجتماعی هم ایده چندان خوبی نیست. از نوجوان خود بپرسید: «به نظر خودت چه کار باید بکنیم؟ یک برنامه ریزی برای خودت انجام بده و با هم در موردش صحبت کنیم تا من هم نظر خودم را بگویم.» برای مثال بصورت تیمی و نوبتی آشپزی را به عهده بگیرند.

بهتر است بدانیم:چگونه به کودکان هدیه دهیم؟

5-والدین احساسات منفی خود را کنترل کنند

بچه ها برای احساس ایمنی و امنیت، به والدین خود متکی هستند. «این مهم است که به خاطر داشته باشیم که کودکان همچون مسافرین اتومبیلی هستند که ما راننده آن هستیم. بنابراین حتی اگر احساس اضطراب می کنید، اجازه ندهید که سایر مسافران احساس ناامنی کنند.

مسئول و مدیر بحران های آیندهٔ زمین، همین کودکی است که الان در حال تماشای ماست. یادمان باشد، ما می گوییم و می گذریم، کودکان می بینند و به خاطر خواهند سپرد.

نشانه های اضطراب و افسردگی کودکان

ویروس کرونا به عنوان یک ویروس ناشناخته نگران کننده بود، ویروسی که همه افراد دنیا را درگیر خود کرده است، بنابراین این ویروس ناشناخته پتانسیل این را دارد که ترس و اضطراب با خود به همراه داشته باشد.

روان شناس حوزه کودک خانم مریم صالح نیا در این باره توضیحاتی را ارائه کردند: وقتی بزرگترها درگیر این موضوع هستند و پیشگیری از کرونا به اولویت زندگی شان تبدیل شده است، بدیهی است کودکان نیز در زمان هایی احساس نگرانی و اضطراب داشته باشند.

کودکان در بیان احساسات خود ضعیف هستند و والدین باید از نحوه رفتار و برخورد کودک پی به وضعیت اضطراب و استرس او ببرند.

در برخی موارد اضطراب در کودک خود را به صورت مشکلات جسمی مانند دل درد، حالت تهوع، یا استفراغ، تپش قلب و سر درد ممکن است، نشان دهد، یا اینکه اضطراب را در حالات رفتاری کودک می توان مشاهده کرد که گریه و بی قراری، لج بازی، پرخاشگری، بی خوابی نیز می تواند از علایم اضطراب در کودک باشد.

اضطراب در برخی از کودکان به شکل شدیدتری خود را نشان می دهد که این شدت به عواملی مانند ویژگی های ذاتی کودک، وضعیت سلامت روان و به احتمال دیگر تجربه های مشابه در رویدادهای دشوار پیش آمده مانند دوری از والدین و محیط زندگی وابسته است.

این روانشناس گفت: کودکان چون آگاهی و درک کمتری نسبت به موقعیت ها و مسایل مختلف دارند، تسلط کمتری روی اوضاع حس می کنند، تجربه های کمتری دارند و از سازو کارهای تطابقی کمتری برای کنار آمدن با شرایط سخت و پیامدهای آن برخوردارند و وظیفه والدین این است که کودک خود را دریابند.

چگونه با فرزندم صحبت کنم تا آرامتر شود

نباید حقایق تلخ و صریح را برای کودکان بازگو کرد و با مطرح کردن اخبار دردناک، کودک احساس وحشت و ناتوانی ویران کننده ای را تجربه کرده و فکر می کند، اوضاع به شدت خراب است و هیچ کس نمی تواند کاری بکند.

والدین باید اضطراب خود را کنترل کنند، چرا که کودکان آسیب پذیر هستند و با توجه به اینکه والدین الگوی کودکان هستند، زمانی که والدین نتوانند احساس و استرس خود را کنترل کنند، اضطراب به کودکان نیز منتقل می شود.

باید با کودک، متناسب با سن و سطح شناخت و درک او حرف زد، صحبت کردن با کودکان راجع به شرایط، می تواند ترس آنها را کاهش دهد و باعث شود که آنها حس وحشت و ترس خود را به تنهایی بر دوش نکشند.

همچنین اطلاعات ساده و صحیحی را درباره راه های جلوگیری از بیماری به کودک باید ارائه داد و برای کودک توضیح داد که چه مشکلی پیش آمده و چطور می توان از خود مراقبت کرد.

خودبیمار انگاری در کودکان

در کودکان مسائل مربوط به خانواده به ویژه وجود بیماری، استرس بسیار زیادی ایجاد می کند، اما هر چقدر که موضوع بیماری بیشتر عنوان شود، استرس نیز از کنترل آنها خارج شده و باعث خود بیمار انگاری می شود پس کودک احساس ناتوانی در مقابل این مشکل خواهد کرد و دچار آسیب روانی و احساس حقارت می شود.

و در انتها از بردن کودکان به به محیط های شلوغ اجتناب کنید شست وشوی دست ها با آب و صابون، رعایت بهداشت فردی، خودداری از دست دادن های مکرر و منع سفر و اجتماعات از جمله نکاتی است که پزشکان متخصص برای پیشگیری از شیوع این ویروس توصیه می کنند.

نکات لازم برای همدلی با کودکان

• به کودکان بگویید طبیعی است که استرس داشته باشند و نگران خود یا نزدیکان باشند ولی نشانه های اضطراب بیش از حد و غیر طبیعی را نیز به آنها آموزش دهید.
• آن ها را تشویق کنید نگرانیهایشان را با شما در میان بگذارند و در صورتیکه استرس زیادی داشتند از پزشک، روانپزشک یا روانشناس کمک بگیرید.
• کودکان د رشرایط بحران و پس از وقوع حوادث ناگوار بیش ازهر زمان دیگری نیاز به بازی و تفریح دارند. بازی باعث منحرف کردن توجه آنان از استرس می شود وبه آنها آرامش می دهد.
• سعی کنید برنامه های سرگرمی و بازی کودکان را در منزل بیشتر کنید.
• روش های آرام سازی را با آنها تمرین کنید. برای مثال می توانید در منزل روش های آرام سازی عضالنی، تنفس عمیق، تجسم خالقانه را تمرین کنید. ​(در صورت نیاز تمرین آرام سازی را که در کادر زیر آمده است انجام دهید.)
• ضمن صحبت با کودکان در مورد شرایط، آنها را در جریان جزئیات وقایع مانند تعداد مبتالیان و یا مرگ و میر ناشی از بیماری کرونا قرار ندهید.
• تا حد امکان اخبار را در حضور کودکان دنبال نکنید.
• نظم برنامه های روزمره کودک مانند خواب و غذا و بازی را تا حد ممکن حفظ کنند.
• درصورت نیاز به کمک های تخصصی، کودکان را به مراکز خدمات جامع سلامت، درمانگاه ها، بیمارستان ها و یا هر مرکز درمانی که در دسترس شماست ببرید.

3 تمرین آرام سازی ویژه کودکان

نقاشی کردن

به کودکان کمک کنید در مورد موضوعی که نسبت به آن ترس و یا نگرانی دارند نقاشی بکشند. نقاشی کشیدن به کودکان کمک می کند تا تمام احساساتی که قادر به بیان آن نیستند را به نمایش بگذارند.

قصه گویی

به کودکان کمک کنید موضوعی که نسبت به آن ترس و یا نگرانی دارند را به صورت داستان یا قصه بازگو کنند. با استفاده ازقصه گویی هیجانات کودک تخلیه می شود همانطور که قبل ها برای حدف رفتار های نا مطلوب از این شیوه بهره می برده ایم.

داستان نویسی

به کودکان کمک کنید که با استفاده از یک کاغذ و قلم یک داستان را شروع کنند و در بالای صفحه یک یا چند خط در مورد داستان خود بنویسند و سپس کاغذ را به کودک یا فرد دیگری که کنارش هست بدهد تا ادامه داستان را بنویسد کاغذ را به همه کودکان و افرادی که در آن جمع حضور دارند بدهید تا هر نفر قسمتی از داستان را تکمیل کند و درنهایت به دست اولین نفر برسد و سپس داستان نهایی را برای همه بخواند، این کار علاوه بر اینکه باعث سرگرمی و انحراف فکر کودکان از افکار مزاحم و استرس زا می شود در بسیاری مواقع باعث خنده و شادی و احساس آرامش و لذت در آنها خواهد شد.