علائم افسردگی کودکان و روش هایی برای درمان آن
افسردگی در کودکان با نشانه های افسردگی که در بزرگسالان می شناسیم تفاوت هایی دارد.
افسردگی کودکان با نوسانات احساسی و دلخوری های معمول مسیر بلوغ و رشد، متفاوت است و البته ناراحتی کودکان نیز دلیلی قطعی برای افسرده خواندن آن ها نیست. اما جای نگرانی ندارد برای این مشکل نیز راه حل وجود دارد.
افسردگی در کودکان
همه کودکان و نوجوانان گاهی غمگین یا کم انرژی هستند.
اندوه در برخی اوقات، بخشی طبیعی از دوران رشد به حساب می آید، اما اگر کودکی غمگین یا خشن است، دیگر از چیزی لذت نمی برد و این حالت روز های پی در پی ادامه دارد، شاید نشانه ابتلای او به اختلال افسردگی اساسی باشد. نشانه های افسردگی در کودکان متفاوت است. گاهی اوقات این نشانه ها نادیده گرفته می شوند، زیرا با احساسات و تغییرات روانشناسی دوران بلوغ اشتباه گرفته می شوند.
علائم شایع افسردگی در کودکان
این نشانه ها در تمام کودکان یکسان نیست. در واقع نشانه های افسردگی کودکان در شرایط مختلف و زمان های گوناگون به شکل های متنوعی خود را نشان می دهند. با این وجود بعضی از کودکان با وجود افسردگی به شکلی معقول رفتار می کنند و نشانه های بیرونی مذکور را ندارند، اما بیشتر کودکان ضمن تجربه افسردگی تغییرات محسوسی در عملکرد تحصیلی، فعالیت های اجتماعی، علایق و حتی ظاهر شان ایجاد می شود.
- خشم و کج خلقی
- عدم تمرکز
- بهونه گیری
- منزوی بودن و نداشتن دوست
- خستگی و کاهش انرژی
- خواب بیش از حد و یا کمبود خواب زیاد
- احساس گناه
- عزت نفس پایین
- نداشتن اعتماد به نفس
- افت تحصیلی و اهمیت ندادن به وضعیت درسی
- تغییر در اشتها و وزن
- وابستگی شدید به والدین، اتاق خواب، عروسک و...
- گریه کردن
- کاهش توانایی و حوصله برای ورزش و کار هایی با فعالیت های فیزیکی
تاثیر عوامل محیطی و خانواده
گاهی اوقات برخی اتفاقات تاثیر منفی مستقیمی بر روی روحیه کودکان دارد. برای مثال طلاق و دعوا های شدید والدین، مقایسه کودک با هم سن و سالان و خواهر برادرانش، محدود کردن کودک او، پایین آوردن اعتماد به نفس و تخریب کودک، جا به جایی زیاد محل سکونت و...
از موارد شایع می توان به سو استفاده های جنسی و روحی از کودک و مضطرب بودن مادر در دوران حاملگی مثال زد.
در این مواقع باید حواستان به کودک باشد. ابتدا مشکل را ریشه یابی کرده و هیچوقت اجازه ندهید کودک خودخوری کند و منزوی و گوشه گیر شود. از کودک تان انتظارات بیش از حد که تناسبی با سن و سالش ندارد نداشته باشید و به زبان ساده بگذارید کودکتان کودکی کند.
ارتباطتتان را با کودکتان قوی کنید تا او بتواند به راحتی مشکلاتش را با شما بدون ترس و واهمه درمیان بگذارد. همچنین به او یادآوری کنید مشکلاتش قابل حل هستند و شما همیشه پشت فرزندتان هستید.
تشخیص افسردگی کودکان
در بسیاری از موارد شما می توانید با نزدیک شدن به کودک و صحبت با او و پرسیدن سوالات میزان افسرده بودن یا نبودن او را تشخیص دهید.
البته بهترین راه تشخیص افسرده بودن کودکان و نوجوانان مشورت با روانشناسان و روانپزشکان متخصص در حوزه کودک و نوجوان است. با مراجعه به متخصص روان درمانگر، کودک در پاسخ به پرسش نامه های افسردگی نتایج دقیق تری از وضعیت روحی خود گزارش می کند. در مورد تشخیص افسردگی کودکان دبستانی، صحبت با معلمان و بررسی مشاهدات آن ها مفید خواهد بود.
اگر نشانه ها و علائم افسردگی بیش از 2 هفته در کودک به طول بینجامد، حتما باید به پزشک مراجعه کنید.
راهکار های غیر دارویی درمان افسردگی کودکان
- مهم ترین روش برای درمان افسردگی کودک، تغییر سبک زندگی والدین و کودک است به طوریکه اگر در محیط خلوت و سرد زندگی می کنید، باید آن را تغییر دهید. بجای جدا کردن کودک از دیگران، او را در معرض انجام فعالیت هایی قرار دهید که خود را نشان دهد، مثل نقاشی و کار های هنری یا نواختن موسیقی و حتی ورزشی!
- کودکان مهارت هایی را برای برقراری ارتباط بهتر با احساسات و انتظارات خود فرا بگیرند، مهارت حل مسئله را برای حل تعارضات را یاد بگیرند و یاد بگیرند که چه زمانی روابط آن ها می تواند بر روحیه آن ها تأثیر بگذارد.
- کودکان را تشویق کنید.
- تقویت نقاط مثبت در کودکان و کمرنگ کردن نکات منفی در شخصیت او
- کودک را مدت زیادی تنها نگذارید.
- مصرف تلفن همراه را برای کودک به حداقل برسانید.
- تقویت وضعیت جسمانی کودک با غذاهای حاوی ویتامین C و B که در آب میوه ها به وفور یافت می شود.
- این احساس را در کودک ایجاد کنید که او را درک می کنید. این موضوع به صحبت تراپی معروف شده است. مدام با کودک صحبت کنید که او را درک می کنید و سعی کنید با حرف زدن روحیه او را بهبود ببخشید.
- کودک را از مسائل حاشیه ای و مسائلی که درک آن برای او سخت است دور کنید. حتی اگر می خواهید طلاق بگیرید، لازم نیست در تمامی لحظات ناخوشایند و حتی دعوا کودک حضور داشته باشد.
- کودک را با کسی مقایسه نکنید و ذهنش را درگیر چشم و هم چشمی نکنید.
- طبیعت گردی می تواند ذهن کودک را آرام کند.
- به بهانه گیری و خشم او اهمیت دهید و او را دعوا نکنید.
- انتظارات خود را از کودکتان متناسب با سنش پایین بیاورید.
خوب است علاوه بر والدین، معلمان نیز حواسشان باشد. برای مثال تکالیف مشخص و معینی در توان دانش آموز انتخاب کنند و زمان تحویل تکالیف و آزمون ها را بیشتر کنند تا کودک استرس بیش از حد نکشد.
در عین حال که تمام کار های بالا را انجام می دهید، کودک را نزد متخصص ببرید تا اگر افسردگی اش حاد است از دارو های ضد افسردگی نیز برای کاهش افسردگی کمک بگیرید.
پیشگیری از افسردگی کودکان
تربیت درست و رفتار درست والدین با فرزند می تواند در این پیشگیری بسیار موثر باشد. والدین در مرحله ی اول باید به درک تفاوت روحی دختر و پسر پرداخته و بدانند واکنش اخلاقی آن ها نسبت به هر جنسیت چگونه باید باشد. همچنین برنامه ریزی برای کودکان از حس نا امیدی آن ها به زندگی می کاهد؛ یکی از روش های موثر تشویق کودکان به کاری که دوست دارند و شکوفا کردن احساسات آن ها است.
سخن آخر
افسردگی در کودکان یک بیماری است که می تواند هم تاثیر روحی و هم تاثیر جسمی روی فرد داشته باشد و سبب اختلالات رفتاری در کودک شود. این بیماری تمام جنبه های زندگی کودک را تحت تاثیر قرار داده و سبب بروز رفتار های غیر منتظرانه می شود. افسردگی به صورت خود به خود و با بزرگ شدن کودک رفع نمی شود بلکه جدی تر می شود. بنابراین در صورت مواجه شدن با این بیماری باید سریعا درمان را آغاز کرد. البته دستیابی به این نتیجه که کودکمان افسرده است کمی دشوار است. یافتن و مراجعه به روانشناس مجرب در بیماری های روحی کودکان می تواند یکی از راه های موثر بوده و سبب شود کودک در مدت کمی درمان شود.در روند درمان افسردگی کودکان زیاد از آن ها انتظار خاصی نداشته باشید، دنیای آن ها بسیار زیاد با دنیا شما متفاوت است.
