عزت نفس کودکان و معرفی کتاب عزت نفس

داشتن عزت نفس در کودکان و نوجوانان چه تاثیری دارد؟

کودکی دوره سنی بسیار حساسی را در برمی گیرد که رفتارها و برخورد والدین و اطرافیان و بازخوردهایی که کودک از محیط پیرامونش دریافت می کند، می تواند سلامت روان او را تامین کند و یا آن را به خطر بیندازد. اطمینان از عزت نفس کودک یکی از مولفه های مهم تربیت یا مراقبت از کودک است. کودکانی که از عزت نفس خوبی برخوردارند دارای حس خوب تعلق خاطر و ارزشمند بودن برای آنچه که هستند می باشند، درباره خود مثبت فکر می کنند و مایلند چیزهای جدیدی را امتحان کنند. به همین علت عزت نفس در کودکان موضوع بسیار مهمی است که والدین باید به آن توجه کنند.
در این مطلب قصد داریم شما را با روش های افزایش عزت نفس در کودکان و اهمیت آن آشنا کنیم. اگر دوست دارید درباره این روش ها بیشتر بدانید و به عنوان پدر یا مادر فرزندانی را با روان سالم وارد جامعه کنید، در ادامه این مطلب همراه ما باشید:

عزت نفس چیست؟

Self-esteem اصطلاحی در روانشناسی است که بازتاب ارزیابی یا برآورد یک فرد از ارزش های خود می باشد.
عزت نفس، باور و اعتقادی است که فرد، درباره ارزش و اهمیت خود دارد.
بهتر بگویم عزت نفس، عبارت است از احساس ارزشمند بودن. این حس از مجموعه ی افکار، احساسات، عواطف و تجربیات ما در طول زندگی ناشی می شود. می اندیشیم که فردی با هوش یا کودن هستیم، احساس می کنیم که شخصی منفور یا دوست داشتنی هستیم، مورد قبول و اطمینان هستیم یا خیر؟ خود را دوست داریم یا نداریم؟

عزت نفس کودکان از کجا می آید؟

وقتی حس کنند که دوست داشتنی هستند و به خانواده و جامعه ای تعلق دارند که برای او ارزش قائل هستند. اوقات خوبی در کنار خانواده اشان سپری کنند. به امتحان کردن چیزهای جدید تشویق شوند، کارهایی که در آن خوب هستند را دریابند و برای چیزهایی که برایشان مهم هست، مورد تحسین قرار بگیرند.

داشتن عزت نفس در کودکان و نوجوانان چه تاثیری دارد؟

نوزاد پس از تولد بطور فزاینده ای از وابستگی و ناتوانی خود و نیاز به بزرگسالان آگاه می شود. اگر نوزاد در خانواده ای متولد شده باشد که آن خانواده پذیرنده وی باشد و او را مورد محبت نوازش و علاقه قرار دهند به تدریج در طی رشد و تکامل خود احساس ارزشمندی می کند و والدین را به عنوان موضوع های خوب، درونی می سازد. بر اثر تکرار تائید و تصدیق های بیرونی، حس ارزشمندی در خود، درونی می شود، این روند ادامه دارد تا نوزاد به کودکی و بعد به نوجوانی برسد. تاثیر آن شگفت انگیز است و می توانید ببینید که آرام آرام خودش راه استقلال و مستقل بودن را پیش می گیرد و آماده پرواز و اوج گیری برای شروع یک زندگی ایده آل برای خود در جامعه می شود.
از آنجا که عزت نفس کودک زمینه و اساس ادراک وی از تجارب زندگی را فراهم می سازد، دارای ارزش ویژه ای است.

نشانه های کمبود عزت نفس در کودکان

• فرزندتان بدون اینکه تلاش کند، از انجام یک کار یا روبرو شدن با مسئله اجتناب می کند. این نشان می دهد کودک شما از شکست می ترسد و احساس درماندگی می کند.
  
• به محض اینکه کار یا بازی ای را شروع می کند، با اولین نشانه ناامیدی، تسلیم می شود و کناره گیری می کند و وقتی می داند ممکن است ببازد یا خوب بازی نمی کند، تقلب می کند و دروغ می گوید.
  
• رفتارهای بچگانه یا کمتر از سنش رو نشان می دهد که باعث می شود از طرف دیگران مسخره شود و آسیب ببیند.
  
• برای اینکه احساس ناکافی بودن، ناکامی و ناامیدی در خودش را پنهان کند، سعی می کند کنترل کند، رئیس بازی دربیاورد و انعطاف ناپذیر می شود.
  
• بهانه می آورد که معلمش خوب درس نمی دهد یا اهمیت اتفاقات رو کم می کند مثلاً می گوید من اصلاً این بازی را دوست نداشتم تا دیگران و عوامل خارجی را مقصر جلوه بدهد.
  
• از نظر اجتماعی گوشه گیر می شود و ارتباط کمی با دوستانش دارد.
  
• تغییر خلق، نشان دادن غم، فوران های خشم، ناامیدی یا سکوت را تجربه می کند.
  
• از خودش انتقاد می کند مثلاً می گوید: "من هیچ وقت کاری را درست انجام نمی دهم"، "هیچکس از من خوشش نمی آید"، "من زشتم"، "تقصیر من است"، "همه از من باهوش ترند".
  
• در پذیرفتن تحسین یا انتقاد مشکل دارد.
  
• نسبت به نظرات دیگران، بیش از اندازه حساس و نگران است.
  
• به نظر می رسد به شدت تحت تأثیر اثرات منفی همسالان است و نگرش‎ها و رفتارهای آن ها را می گیرد و برای مثال، مدرسه را بی ارزش می کند، کلاس را مختل می کند، با بی احترامی رفتار می کند، از مغازه ها دزدی می کند یا الکل و مواد مخدر را امتحان می کند.
  
• در خانه یا بیش از حد کمک می کند یا اصلاً کمک نمی کند.

مضرات کمبود عزت نفس در کودکان و آسیب آن در بزرگسالی

کودکانی که عزت نفسشان تکامل پیدا نکرده هیچ تلاشی برای رشد و پیشرفت خود نمی کند و برای دست یابی به پیروزی و رسیدن به هر هدفی بی انگیزه هستند. و متاسفانه در صورت درمان نکردن این مشکل به بزرگسالی کشیده می شود.
کمبود عزت نفس در بزرگسالی باعث می شود فرد برای نظرات و عقاید خود ارزش قائل نباشد و بر این باور باشد که به اندازه کافی خوب نیست. میزان عزت نفس روی خیلی از مولفه های زندگی اعم از: کار، رفتار، روابط، موفقیت و آرامش ما تاثیر می گذارد. فردی که عزت نفس ندارد؛ در واقع خودش را قبول ندارد و قطعا بر روی نقاط ضعف و عیب های خود تمرکز خواهد داشت. این فرد با کوچکترین چالش های زندگی دچار استرس و اضطراب می شود و کنترل شرایط را از دست می دهد و نمی تواند درست تصمیم بگیرد.

لباس پسرانه نوزادی تیک تاک و برگ سبز

راه های ایجاد عزت نفس و خود باوری در کودک

روش اول تمجید کردن به گونه ای مناسب اثر گذار باشد.

وقتی کودکی را تحسین می کنید، به میزان تلاشی که او برای فعالیت خود انجام داده است اذعان کنید. این کار سخت کوشی آن ها را تشویق می کند. آن ها متوجه می شوند که سخت کوشی آن ها توسط دیگران مورد توجه و ارزش قرار گرفته است.
از تعریف و تمجید غیرصادقانه خودداری کنید.
بزرگسالان از اینکه یک اظهار نظر غیر مثبت به عزت نفس فرزندان آن ها آسیب برساند وحشت دارند، غالباً در دام تعریف و تمجیدهای بیش از حد می افتند. ستایش بیش از حد نه تنها برای کودک غیرصادقانه به نظر می رسد، بلکه می تواند در او احساس استحقاق ایجاد کند. کودک به این باور می رسد که هیچ کار اشتباهی نباید بکند و ممکن است برای انجام هر کاری به آن تمجیدات دروغین وابسته شود.
از طریق تمجید هدفمند، رفتار خوب کودک را تشویق کنید.
قدردانی از به پایان رساندن یک وظیفه روزمره، از تعامل مثبت با خواهر و برادرش یا از سایر رفتارهایی را که می خواهید در او توسعه دهید می تواند مفید باشد. نامگذاری رفتار ارزشمند به روشی مثبت به تقویت رفتار کودک کمک می کند.

روش دوم تشویق انعطاف پذیری در کودک که می توان اثر گذار باشد

به او یادآوری کنید که هیچ کس کامل نیست.
ممکن است کودکتان وقتی متوجه شود که نمی تواند از خواننده یا بازیکن فوتبال مورد علاقه خود تقلید کند ناامید شود. به کودک خود بیاموزید که هیچ کس با دانش اینکه چگونه کاری را به طور کامل انجام دهد متولد نمی شود.
ارزش کار کردن برای رسیدن به یک هدف را به فرزندتان یادآوری کنید.
برایش توضیح دهید که افرادی که به عنوان الگو انتخاب کرده هم برای رسیدن به اهداف خودشان بسیار تلاش کرده و با تلاش و ادامه دادن به این مرحله از موفقیت رسید.
مواردی دیگر همچون موارد زیر نیز هستند که می توان به این هدف رسید:
به کودکتان کمک کنید تا انتظارات واقع بینانه ای را بشناسد و تعیین کند.
به جای انتقاد، اصلاح کنید.
از استعدادهای طبیعی او جهت آموزش کارهای پیچیده بهره بگیرید.
او را به ورزش ترغیب کنید.
وظایفی را به او محول کنید.

روش سوم کمک به رشد اجتماعی در فرزندتان نیز اثر گذار است

از مقایسه کردن او با دیگران خودداری کنید.
به دوستان فرزند خود توجه کنید.
برای کودکان دیگر یک فضای دلپذیر و دوستانه ایجاد کنید.
با فرزند خود وقت بگذرانید.
به کودکتان فرصت زیادی برای بازی کردن بدهید.

روش چهارم برای کودک خود الهام بخش عزت نفس باشید.

یک تصویر بدنی مثبت ایجاد کنید. به بدنتان افتخار کنید، و این احساس افتخار را با فرزندتان در میان بگذارید. از تأکید بیش از حد بر ارزش گذاری به ظاهر بدن خود یا افراد دیگر خودداری کنید. سعی کنید یک الگوی مثبت نگر نسبت به بدنتان باشید تا کودک شما نیز بداند چگونه به بدن خود افتخار کند.
الگوی مثبتی برای گفتگوی درونی باشید.
وقتی هدفی را به سرانجام رساندید و احساس افتخار کردید، کودک خود را در جریان این احساس مثبتتان قرار دهید.
عشق خود را به او نشان دهید.
احساسات خود را بروز دهید.
از ناسزاگویی یا نیش و کنایه زدن پرهیز کنید.

لباس دخترانه نوزادی تیک تاک و برگ سبز

کتاب عزت نفس کودکان

و اما در آخر لازم دانستم چند کتاب برای رشد و تکامل عزت به نفس در کودک و نوجوان در اختیارتان بگذارم که بتوانید تسلط بیشتری به این موضوع پیدا کنید.

مشخصات کتاب الکترونیک
1-نام: کتاب روش های افزایش عزت نفس و اعتماد به نفس در کودکان و نوجوانان
نویسنده: شمس الدین حسینی، الهام آرام نیا
ناشر چاپی: انتشارات نسل نواندیش

2-نام: کتاب کمک به کودکان در ساخت عزت نفس
نویسنده: دبورا. ام پلامر
مترجم: زهره محمودی، سیامک طهماسبی، مریم نوری زاده، مژده پور حسن
ناشر: انتشارات آکادمیک

3-نام: کتاب روش های افزایش عزت نفس در کودکان و نوجوانان
نویسنده: اسماعیل بیابانگرد
ناشر: انجمن اولیاء و مربیان