نحوه برخورد با کودکان کم توان ذهنی

رفتار ما انسان ها تاثیر شگرفی در روحیه یکدیگر خواهد گذاشت. کودکان دارای معلولیت های ذهنی و جسمی، شرایط خاصی دارند و در نتیجه نیازمند عواطف و محبت درست هستند.

نحوه رفتاربا کودکان ناتوان جسمی و ذهنی

زندگی های پر دغدغه امروزی و پیشرفت علم و تکنولوژی، در کنار مزایا و دسترسی های آسان، معایب زیاد و گاها تلخی به همراه داشته است. اختلالات و بیماری ها، از این دست چالش هاست که از جمله آن می توان به معلولیت های ذهنی و جسمی اشاره کرد. که اگرچه پیشرفت علم پزشکی تاثیرات شایانی در پیشگیری از این بروز مشکلات داشته اما باز هم توانایی مهار یا جلوگیری کامل اغلب بیماری ها را نداشته و همچنان می توان شاهد افرادی با اختلالات مختلف بود که ممکن است یک عمر، با این شرایط، دست و پنجه نرم کنند و علاوه بر خودشان، خانواده هایشان هم سختی زیادی را هم به لحاظ مالی و هم به لحاظ عاطفی، به دوش خواهند کشید. پس چگونگی رفتار و مراقبت از آن ها، تاثیر زیادی در روند زندگی شان خواهد داشت.

عقب ماندگی های ذهنی و جسمی، معمولا درمانی ندارند و کودکان معلول ذهنی، ضریب هوشی کمتری از حالت معمول دارند اما می توانند با تحصیل در مراکز مربوطه، از امکاناتی برخوردار باشند.

عوامل ایجاد معلولیت های ذهنی و جسمی

عوامل پیش از تولد

بسیاری از عوامل به دنیا آمدن نوزادان عقب مانده ذهنی وجسمی، مادرزادی و ژنتیکی هستند اما عوامل دیگری مثل ضربه به جنین، قرارگرفتن مادر در برابر اشعه ایکس، برخی عفونت ها و مسمومیت ها، اعتیادات الکلی و دخانیات، مصرف برخی داروهای شیمیایی، بیماریی هایی چون سفلیس، سرخچه و سن بالای مادران، موجب بروز این بیماری ها می شوند.

عوامل هنگام تولد

عواملی چون تولد زودهنگام، ضربه به جنین حین تولد، بیهوشی های طولانی مدت مادر، خونریزی های داخلی و اختلالات و اشکالات تنفسی نوزاد می توانند موجب بروز این بیماری ها شوند.

عوامل پس از تولد

عواملی چون برخی مسمویت ها، ضربه به سر و مغز نوزاد، مننژیت، کمبود غذا و رعایت نکردن برخی مسائل بهداشتی می توانند موجب بروز این بیماری ها شوند.

چالش های والدین

مراقبت از کودکان معلول، علاوه بر بار روانی و عاطفی زیاد، سختی های دیگری نیز برای اطرافیان به خصوص والدین، در زمینه های مالی، زمان، و روابط به همراه دارد. نگهداری از کودکان، هزینه های جانبی زیادی از جمله رفت وآمد و تجهیزات و دارو و درمان و هزینه تحصیل و آموزش های خاص در مراکز مربوطه را به همراه دارد.با توجه به شرایط خاص کودک، طبیعتا رفتارهای خاص و شاید غیر معمول را تجربه کنند شاید نیاز به مشورت با یک مشاور یا متخصص باشد. با توجه به شرایط خاص کودک معلول، پدرها و مادرها باید بیشتر از کودکان عادی، به فرزندانشان اهمیت دهند و این قضیه مستلزم این است که زمان بیشتری را اختصاص دهند.

پس ایجاد یک محیط صمیمی و چشم پوشی کردن از کار های کم اهمیت تر در زندگی، می تواند شرایط را برایتان کمی هموار کند.اما فراموش نکنید، شما به عنوان پدر مادر خیلی باید مراقب روحیه خود باشید. از خودتان غافل نشوید تا بتوانید همیشه انرژی خود را در سطح بالایی نگه دارید و این حال خوب را به فرزندتان منتقل کنید. ورزش کردن، مطالعه کتاب، به کار های هنری یا هرکار محبوب خودتان پرداختن، می توانند تاثیرات مثبتی برای شما به ارمغان آورند.

کودکان معلول معمولا در مقابل تغییرات، مقاومت زیادی نشان می دهند، به سختی تمرکز می کنند، در ابراز احساسات خود و درک احساسات دیگران متفاوت عمل می کنند، برای درک مسائل جدید یا غیر ملموس واکنش نشان می دهند و ممکن است در یادآوری برخی مسائل با مشکل مواجه شوند. اما قلبی پاک و سرشار از عشق و محبت دارند.

نحوه برخورد با کودکان معلول

پیش از هرچیز توجه کنید که آگاهی و سواد و شعور اجتماعی، در تمام مسائل کمک زیادی کرده و از آشفتگی یا برخورد های نا مناسب جلوگیری می کند.

• رفتار والدین و اطرافیان باید به گونه ای باشد که کودک به هیچ وجه احساس خجالت، سرافکندگی، اضافه بودن و کمبود اعتماد به نفس نداشته باشد. به هرحال، معلولین ذهنی و جسمی هم حق حیات را مثل همه انسان ها دارند و چه بسا با امکانات بیشتر و بهتر. پس به عنوان عضوی از خانواده، فرد باید حقوق و زندگی را مانند بقیه افراد تجربه کند. سعی کنید با برخورد درست، در کودک حس استقلال و عزت نفس را القا کنید.
• کودک را درک کنید. همه ما انسان ها موجودات اجتماعی هستیم پس تاثیر رفتار دیگران را نمی توان بر خود نادیده گرفت و خیلی وقت ها، بی قراری های کودک معلول، صرفا به دلیل اختلالش نیست و منشآ ان به کمبود محبت، به خصوص محبت والدین برمی گردد.
• هرگز کودک را با دیگران مقایسه نکنید. با این کار شما عزت نفس و اعتماد به نفسش را نابود کرده و حس ناکافی و نالایق بودن را به او القا می کنید.
• به توانایی ها علاقه مندی هایش توجه کنید. به او مسئولیت ها و کار های کوچک را محول کنید و اجازه دهید احساس رضایت مندی از خودش داشته باشد. به او این اطمینان را بدهید که می تواند مهارت هایش را در مسیر درست به کار گیرد. با این کار، به اختلال او هم کمک مثبتی خواهد شد.
• با کودکتان با زبان خودش صحبت کنید برای مثال با استفاده از فلش کارت یا کتابچه های مخصوص، انواع بازی ها یا غذاها را به او آموزش دهید و ذهنش را خلاق کنید.

لباس سبز آبی برند های تیک تاک و برگ سبز

• به کودکتان استقلال در تصمیم گیری را بدهید و بگذارید ذهنش فعال و تصمیم گیرنده باشد. نه او را خیلی آزاد بگذارید که از رفتار و تربیتش غافل شوید و نه آنقدر تحت فشار و کنترل بگذارید که احساس پوچی کند. برای مثال، وقتی کودکتان با خواهر و برادر یا دوستانش بازی یا بحث می کند، با در نظر گرفتن شرایط، بگذارید خودش از خودش دفاع کند و تصمیماتی بگیرد. اما دورادور شرایط را کنترل کنید. با این کار هم حس استقلال به او بخشیده اید هم اوضاع را مدیریت کرده اید.
• اصول تربیتی درست و مناسب را به کار بگیرید. قاعدتا سطح توقع شما از کودک دارای چنین اختلالاتی باید کمی پایین تر باشد اما این به معنی بی توجهی یا بد رفتاری نیست. او را هرگز نادیده نگیرید و با مطالعه، سطح آگاهی خود را افزایش داده و به بهترین شکل ممکن او را تربیت کنید.
• با کودکتان صحبت کنید. درست است که شاید برخی از آن ها نتوانند صحبت کنند اما این بدان معنا نیست که آن ها توانایی درک متقابل را ندارند. اتفاقا در اغلب موارد، قشنگ ترو بهتر شما را درک خواهند کرد. با صحبت کردن و دخالت دادن کودکتان در بحث های روزمره، احساس مفید بودن را به او بدهید تا شاهد تاثیر مثبتش در روند درمان باشید. گاهی اوقات، انتقال حس خوب و همدلی، بهتر از درمان های مادی، عمل خواهد کرد.

اولین قدم در تربیت یک کودک یا فرد دچار معلولیت ذهنی یا جسمی، پذیرش شرایط و درک فرد مبتلاست. باور به اینکه آن فرد هم حق زندگی و حیات دارد و بنده پاک خدای مهربان است، می تواند شما را کمی تسکین دهد. افراد دارای هر نوع معلولیت، ممکن است به چشمان ما که عادت به شمایل کنونی را دارد، غیر عادی به نظر برسند اما واقعیت چیز دیگری است.

این افراد هم توانایی هایی دارند که بسیاری از افراد دیگر آن مهارت ها یا توانایی ها را ندارند.پس با باور به اینکه معلولیت، محدودیت نیست زندگی را برای این فرشتگان پاک خدا زیباتر کرده و سعی کنیم به جای رفتار های غلط یا تحقیر آمیز، توهین، تمسخر و یا ترحم، آن ها را درک کرده و پشتیبان و همدل هم باشیم.