سونوگرافی های معمول بارداری

1403/05/22
97

راهنمای مطالعه:

از ابتدای بارداری تا پایان آن، معمولاً سه یا چهار سونوگرافی برای کنترل سلامت جنین و مادر انجام می شود.

سونوگرافی دوران بارداری

در دوره بارداری نگرانی های زیادی با مادر همراه است که یکی از آنها سلامتی جنین است ولی در دوره ای که با ابزارهای مختلف می توان این موضوع را بررسی کرد، نیازی به داشتن اضطراب در این خصوص نیست. سونوگرافی Ultrasonography بارداری، یکی از روش هایی است که به وسیله آن می توان از سلامت مادر و جنین مطمئن شد.

از ابتدای بارداری تا پایان آن، معمولاً سه یا چهار سونوگرافی برای کنترل سلامت جنین و مادر انجام می شود. سونوگرافی های دوران بارداری به دو دسته تقسیم می شوند؛ سونوگرافی های معمول که لازم است هر زن بارداری آنها را انجام دهد و سونوگرافی های تشخیصی و تکمیلی که در صورت لزوم درخواست انجام آن داده می شود. به منظور کنترل روند بارداری و رشد جنین، همچنین غربالگری نقص های مادرزادی جنین، بهتر است مادر باردار در طول بارداری چند سونوگرافی را انجام دهد.

معمولا اگر بارداری بدون مشکل باشد و مادر دوره بارداری بدون خطری را تجربه کند 4 سونوگرافی های بارداری باید انجام دهد که عبارتند از:

سونوگرافی ابتدای بارداری
سونوگرافی دوم بارداری در هفته 12
سونوگرافی سوم بارداری در هفته 16 به بعد
سونوگرافی چهارم بارداری در هفته 32

سونوگرافی معمول بارداری

برای کنترل روند بارداری و رشد جنین، همچنین غربالگری نقص های مادرزادی جنین، بهتر است مادر باردار در طول بارداری چند بار سونوگرافی Ultrasonography انجام دهد. این سونوگرافی های معمول در طول بارداری شامل موارد زیر است:

تشخیص ساک حاملگی

اولین سونوگرافی در دوران بارداری با هدف تشخیص ساک حاملگی و بررسی احتمال حاملگی خارج از رحم یا حاملگی مولار انجام می شود. این سونوگرافی در اوایل بارداری و معمولاً دو یا سه هفته بعد از عقب افتادن عادت ماهانه انجام می شود. پزشک در این سونوگرافی، وضعیت شکل گیری ساک حاملگی، جنین و همچنین وجود ضربان قلب جنین را بررسی می کند.

سونوگرافی بارداری

سونوگرافی nt

این سونوگرافی معمولاً طی هفته ها ی 11 تا 13 بارداری و به عنوان بخشی از غربالگری های سه ماهه اول انجام می شود. در سونوگرافی nt، میزان مایع پشت گردن جنین و ضخامت آن بررسی می شود. نتیجۀ این سونوگرافی، احتمال ابتلا به اختلالات کروموزومی مانند سندرم داون و تریزومی 18 را تعیین می کند.

سونوگرافی آنومالی

ز معمولاً در سه ماهه دوم بارداری و بین هفته های 16 تا 18 تجویز می شود. در این سونوگرافی جنین برای یافتن هر نوع نقص ساختاری و مشکلات رشد، به دقت بررسی می شود. متخصص سونوگرافی، اجزای بدن جنین را برای وجود هر نوع مشکل احتمالی در قلب، شکم، ستون فقرات، صورت و سایر بخش ها بررسی می کند. همچنین وضعیت جفت و محل قرارگیری آن و بند ناف مورد بررسی قرار می گیرد و امکان تعیین جنسیت جنین نیز امکان پذیر است.

آخرین سونوگرافی بارداری

بعد از هفته 28 بارداری یک سونوگرافی دیگر برای بررسی میزان رشد جنین و وزن او به نسبت سن جنین انجام می شود. طول استخوان های دور سر، ران و دور شکم وزن جنین را تخمین می زنند و آن را به نسبت وزن مناسب برای هفته بارداری مقایسه می کنند.

10 نکته بارداری دوقلو یا چندقلویی

سونوگرافی های تشخیصی بارداری و موارد خاص

در سونوگرافی های عادی یا سایر آزمایش های دوران بارداری، گاهی موارد خاصی دیده می شود که نیازمند بررسی بیشتری است تا نسبت به نبود هر گونه مشکل اطمینان حاصل شود. در این موارد پزشک ممکن است سونوگرافی های خاص دیگری را نیز در طول دوران بارداری تجویز کند. برخی از سونوگرافی هایی که معمول نیست، اما در صورت وجود مشکل شاید برای زنان باردار تجویز شود شامل موارد زیر است:

سونوگرافی داپلر

در هر کدام از مراحل سونوگرافی های معمول بارداری، اگر پزشک مشکلی در قلب یا جریان خون جنین احساس کند، برای بررسی دقیق تر و تشخیص مشکل، ممکن است سونوگرافی داپلر تجویز کند. پزشک می تواند به وسیله سونوگرافی داپلر، جریان خون جنین را با دقت بررسی کند و هر نوع مشکل قلبی و عروقی را در جنین تشخیص دهد. همچنین در صورت وجود مواردی مثل دو یا چندقلویی، رشد غیرطبیعی جنین، بررسی عملکرد جفت، تولید آنتی بادی rh منفی در خون مادر، سابقه سقط جنین یا از دست دادن نوزاد در بدو تولد نیز ممکن است درخواست سونوگرافی داپلر داده شود.

مشاهده لباس نوزادی دخترانه

اکوکاردیوگرافی قلب

در سونوگرافی معمول دوره بارداری که در سه ماهه دوم بارداری انجام می شود، پزشک ممکن است احتمال وجود مشکل در قلب جنین را تشخیص دهد. در این صورت انجام اکوی قلب جنین تجویز می شود. در این سونوگرافی، جریان خون در سرخرگ ها و سیاهرگ های جنین به طور دقیق بررسی می شود. همچنین در اکوی قلب، مشکلات قلبی جنین مثل وجود حفره در قلب و مشکل در شریان های خونی قابل تشخیص است.

آزمایش پروفایل بیوفیزیکال

این آزمون در اواخر بارداری انجام می شود. در این آزمون سلامت کلی جنین و حرکات او مورد بررسی قرار می گیرد. در بارداری های پرخطر نظیر از دست رفتن بارداری های قبلی در نیمه دوم بارداری، وجود فشار خون بالا، دیابت، عدم رشد جنین در داخل رحم یا مواردی که زایمان به تأخیر افتاده است یا با تشخیص پزشک ممکن است آزمایش پروفایل بیوفیزیکال برای شما تجویز شود. این آزمایش شامل سونوگرافی و تست بدون استرس است. در سونوگرافی مربوطه، وضعیت تنفسی، ماهیچه ها و حرکت جنین بررسی و حجم مایع آمنیوتیک اندازه گیری می شود.

سونوگرافی سه بعدی

سونوگرافی سه بعدی و چهاربعدی

در سونوگرافی سه بعدی، شما می توانید یک تصویر سه بعدی از جنین مشاهده کنید و در نهایت عکسی از او را دریافت کنید و در سونوگرافی چهاربعدی، با کنار هم قرار دادن عکس ها یک فیلم از حرکات جنین در اختیار شما قرار می گیرد. اسکن سه بعدی و چهاربعدی به اندازه سونوگرافی معمولی امن است. با این حال، انجام آن ها صرفاً برای داشتن عکس یا فیلمی از جنین توصیه نمی شود. با انجام این کار، شما جنینتان را در معرض سونوگرافی های غیرضروری قرار می دهید. همین طور استفاده از امواج فراصوت برای مدت زمانی بین 45 دقیقه تا یک ساعت، طولانی تر از محدودیت های ایمنی است و توصیه نمی شود.

با این حال، این نوع سونوگرافی ها اطلاعات بیشتری در مورد تشخیص ناهنجاری ها در اختیار پزشک می گذارد. از آنجا که این نوع سونوگرافی جزییات بیشتری را از زوایای مختلف نشان می دهد، در تشخیص ها به پزشکان کمک می کند تا برای برنامه ریزی های بعد از تولد تصمیم بگیرند.

خلاصه سونوگرافی ها و علت آن

هفته 6 و 7–سونوگرافی بارداری ماه اول

سلامت قلب و ساک حاملگی

هفته 11 تا 14 بارداری –سونوگرافی سه ماهه اول بارداری

انجام سونوگرافی NT و آزمایشات خون

هفته 16 تا 19 بارداری

تعیین جنسیت جنین

هفته 18 تا 23 بارداری

سونوگرافی آنومالی

هفته 28 بارداری

برای تعیین روند وزن گیری جنین

هفته 30 بارداری

ارزیابی موارد مشکوک چون وزن کم یا غیر طبیعی بودن مایع آمینوتیک

هفته 31 تا 34 بارداری

تخمین وزن جنین

هفته 33 بارداری

تعیین وزن جنین در صورت انجام نشدن سونوگرافی هفته های قبل

هفته 31 ام بارداری

آخرین سونوگرافی بارداری ضروری برای تعیین جنسیت دقیق

تعیین جنسیت جنین

انواع تکنیک سونوگرافی در دوران بارداری

سونوگرافی ترانس واژینال

این شکل از سونوگرافی غالبا در تمام طول بارداری فقط یک بار آن هم در شروع بارداری و برای تشخیص وضعیت بارداری و ساک حاملگی انجام می شود. با توجه به اینکه در این روش پروب سونوگرافی وارد واژن می شود و تصویر کاملا واضحی از محیط رحم ارائه می دهد، دقت بالایی دارد؛ اما در عین حال به دلیل اینکه اندکی تهاجمی است، در سایر مراحل بارداری مورد استفاده قرار نمی گیرد.

سونوگرافی استاندارد یا شکمی

به جز اولین سونوگرافی بارداری که واژینال انجام می شود، سایر انواع سونوگرافی های لازم برای زن باردار به صوت شکمی انجام می شود. گاهی لازم است در شروع سونوگرافی شکمی مثانه پر باشد و سپس خالی شود و ادامه سونوگرافی انجام شود. در هر صورت سونوگرافی شکمی متداول ترین شکل سونوگرافی در تمام طول بارداری است.

سونوگرافی اولتراسوند پیشرفته

این سونوگرافی نیز شکمی انجام می شود، اما دستگاه سونوگرافی آن متفاوت و از نوع پیشرفته تر است. زمانی از این سونوگرافی استفاده می شود که به هر دلیل روی پارامترهایی از سلامت جنین شک و شبه وجود داشته باشد و نیاز به بررسی بیشتر باشد.

سونوگرافی دوپلر اولتراسوند

این مدل از نواع سونوگرافی در زمان بارداری با تغییر مختصر در فرکانس امواج فرا صوتی، اکوی جریان خون را با فرکانس متفاوت و طیف های رنگی مختلف روی مانیتور سونوگرافی نشان می دهد. این تغییرات با کیفیت Bounce off به وجود می آید.

مشاهده لباس نوزادی پسرانه

سونوگرافی سه بعدی و چهار بعدی

سونوگرافی سه بعدی خیلی رایج و لازم نیست؛ اما در هر صورت به کمک پروب با طراحی و نرم افزار خاص تصویر سه بعدی یا چهار بعدی (تصویری واضح تر) از جنین ارائه می دهد. در نتیجه صورت و حرکات جنین کاملا قابل رویت است.