اختلالات روانی شایع در زنان
اختلالات زنان افسردگی، دوقطبی،شخصیت مرزی، اسکیزوفرنی و... را در این مقاله بررسی می کنیم.
اختلالات و بیماری های روان شایع در زنان
زنان، مردان و کودکان، تمام افراد، یک بیماری روانی را به روش های منحصربه فرد خودشان تجربه می کنند. اما با وجود شباهت ها در علائم، زنان معمولاً بیماری های روانی را با چالش های متفاوتی نسبت به مردان تجربه می کنند. برخی از شایع ترین اختلالات روانی و علائم متفاوت آنها در زنان به شکل زیر است:
اضطراب
اختلال اضطراب به تجربه ٔ اضطراب یا نگرانی بیش از حد برای بیشتر روزها در یک دوره شش ماهه گفته می شود. سایر اختلالات اضطرابی شامل اینهاست:
- اختلال هراس یا پنیک (Panic disorder)
- اختلال وسواس فکری-اجباری
- اختلال اضطراب اجتماعی یا فوبیای اجتماعی
- اختلال اضطراب جدایی
- اختلالات مرتبط با فوبیاها مانند ترس از پرواز، ترس از ارتفاع یا ترس از اشیای خاص
و علائم اختلال اضطراب شامل موارد زیر است:
- تحریک پذیری یا عصبی بودن مزمن
- احساس عذاب یا رخ دادن فاجعه ای نزدیک
- ضربان تند قلب
- نفس کشیدن های تند و پشت سر هم
- عرق کردن یا لرزش دست
- ضعف یا خستگی
- ناتوانی در تمرکز
- بی خوابی
- درد معده یا سایر مشکلات گوارشی
- افسردگی
احتمال ابتلا به افسردگی در زنان بیشتر از مردان است و برخی از اشکال افسردگی مختص زنان است. از جمله اختلالات روانی مرتبط با تغییر در سطوح هورمونی زنان، افسردگی پس از زایمان، سندرم پیش از قاعدگی یا PMS و افسردگی پس از یائسه شدن. تفاوت علائم این بیماری در زنان در تعداد، فراوانی و مدت زمانی است که فرد در طول بیماری این علائم را تجربه می کند.
علائم شایع افسردگی اینهاست:
- احساس غم، ناامیدی، بی فایده بودن یا پوچی
- گریهٔ مکرر
- لذت نبردن از فعالیت های مورد علاقه
- از دست دادن انرژی
- ناتوانی در تمرکز، به خاطر سپردن یا تصمیم گیری
- ناتوانی در خوابیدن، زیاد خوابیدن یا تلاش برای بلند شدن از رختخواب
- از دست دادن اشتها، کاهش وزن یا پرخوری در تلاش برای احساس بهتر
- افکار خودزنی، مرگ یا خودکشی
- سردردهای مداوم، حالت تهوع یا سایر دردهای فیزیکی مقاوم به درمان
- تحریک پذیری بالا یا سریع عصبانی شدن
افسردگی پس از زایمان
سازمان جهانی بهداشت تخمین می زند در سراسر جهان، 10 درصد زنان باردار و 13 درصد زنانی که به تازگی زایمان کرده اند، یک اختلال روانی اولیه از افسردگی را تجربه می کنند. افسردگی پس از زایمان، توانایی عملکرد و زندگی زنان را مختل می کند و همچنین مانع از رشد مناسب کودک می شود. زنان باردار در سراسر دنیا مستعد ابتلا به افسردگی پس از زایمان و سایر بیماری های روانی هستند، اما این مشکل در کشورهای در حال توسعه بیشتر است. بر اساس آمارها، 20 درصد از مادران در این کشورها افسردگی پس از زایمان را تجربه می کنند.
همچنین تحقیقات سازمان بهداشت جهانی نشان می دهد، افسردگی پس از زایمان با فقر، مهاجرت، استرس و قرار گرفتن در معرض خشونت تشدید می شود. از همین رو، بر لزوم ادغام سلامت روان مادر با دستورالعمل های بهداشت عمومی، همراه با آموزش زنان در مورد سلامت کودکان و سلامت باروری تأکید شده است.
این نوع افسردگی، برخی از زنان را حتی تا یک سال پس از زایمان تحت تأثیر قرار می دهد. افسردگی پس از زایمان با احساس غم و اندوه، اضطراب و خستگی شدید خودش را نشان می دهد و روی توانایی زنان در مراقبت از خود و نوزادشان اثر می گذارد. تغییرات هورمونی در دوران بارداری و پس از زایمان، کمبود خواب در هفته ها و ماه های اول پس از تولد نوزاد و خستگی جسمی و درد ناشی از بارداری و زایمان همگی در بروز افسردگی پس از زایمان مؤثرند.
تشخیص بیماری هموفیلی
اختلال خوردن
زنان دو برابر مردان تحت تأثیر اختلال خوردن (Eating disorder) قرار می گیرند. از جمله عوامل مؤثر در اختلال خوردن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ارتباط نزدیک با فرد دارای اختلال خوردن یا سایر بیماری های روانی
- رژیم غذایی مزمن
- سوزاندن کالری بیشتر از کالری دریافتی یا تعادل منفی انرژی
- بیماری زمینه ای مثل دیابت
- اختلالات اضطرابی
- قربانی قلدری شدن یا شرمساری از بدن به دلیل اضافه وزن
- گرایش به کمال گرایی یا نداشتن انعطاف رفتاری
- اختلال بدشکلی بدن
افراد مبتلا به اختلال بدشکلی بدن (Body dysmorphic disorder) یا به اختصار، BDD، دائما به دنبال اطمینان در مورد ظاهر خود هستند و ممکن است خود را «زشت» بدانند تا جایی که به دنبال راه حل باشند. این درمان ممکن است شامل جراحی پلاستیک برای ایجاد تغییرات اساسی در ظاهر باشد.
درحالی که این اختلال با فراوانی یکسانی در مردان و زنان رخ می دهد، اما فشارهای اجتماعی در مورد زیبایی ظاهری ممکن است غلبه بر این بیماری را برای زنان دشوارتر کند. وسواس ظاهری آن ها می تواند توانایی و عملکرد افراد مبتلا به این اختلال را در محل کار، خانه و اجتماع را مختل کند. شایع ترین ویژگی های فیزیکی مورد توجه مبتلایان به این اختلال شامل لکه ها و سایر مشکلات پوستی، مو، شکل و اندازه ویژگی های خاص صورت است.
اختلال دوقطبی
اختلال بایپلار (Bipolar disorder) که قبلاً به نام بیماری «شیدایی افسردگی» نامیده می شد، با نوسانات خلقی گسترده و شدید خودش را نشان می دهد. اختلال دوقطبی بسیار شدیدتر از فراز و نشیب هایی است که افراد معمولاً در زندگی روزمرهٔ خود تجربه می کنند. تغییرات شدید در سطح خلق و خو و انرژی می تواند به طور جدی توانایی فرد در عملکردهایش را مختل کند.
اختلال دوقطبی نوع یک کمتر اتفاق می افتد و معمولاً مردان و زنان را به طور مساوی تحت تأثیر قرار می دهد. اما در اختلال دوقطبی نوع دو، زنان بسیار بیشتر از مردان درگیر می شوند.
اختلال شخصیت مرزی
اختلال شخصیت مرزی (Borderline personality disorder) یا به اختصار، BPD، به عنوان یک بیماری روانی توصیف می شود که با خلق وخوی متغیر، تغییر مداوم تصویر از خود و رفتار ناسازگار در یک دورهٔ زمانی طولانی خودش را نشان می دهد. اختلال شخصیت مرزی را یک بیماری روانی جدی می دانند که باعث بی ثباتی در خلق وخو، رفتار، روابط و تصویر فرد از خود به صورت روزانه می شود. این اختلال بیش از هر جمعیت دیگری، زنان جوان را تحت تأثیر قرار می دهد. علاوه بر تغییرات نامنظم در خلق وخو، رفتار و ارزش ها، دیگر علائم اختلال شخصیت مرزی شامل موارد زیر است:
- شروع و پایان سریع روابط فیزیکی و عاطفی
- نوسانات شدید در احساسات نسبت به افراد و فعالیت ها
- احساس غیرواقعی نسبت به خود
- عملکردهای احساسی و خطرناک
- سابقه خانوادگی ابتلا به این اختلال، حوادث آسیب زای دوران کودکی و ضربه مغزی از جمله عوامل مؤثر در بروز این اختلال هستند.
سوء مصرف مواد
تحقیقات نشان می دهد زنان می توانند سریع تر از مردان به مواد مخدر معتاد شوند، ولی زنان معمولاً مقادیر کمتری از مواد مخدر را مصرف می کنند. از سوی دیگر، هورمون های جنسی زنانه ممکن است باعث شود اثرات مواد مخدر بر زنان بیشتر باشد.
استفاده از مواد مخدر در دوران بارداری یا شیردهی هم زنان و هم کودکان آن ها را در معرض خطر قرار می دهد. مصرف مواد مخدر در زنان باردار، خطر سقط جنین را افزایش می دهد و خطر مرده زایی را دو تا سه برابر بیشتر می کند.
اختلال کم توجه ADHD در کودکان چیست؟
اسکیزوفرنی در زنان
این اختلال هم معمولاً یکی از بیماری های روانی شایع در زنان به حساب می آید که ممکن است از اواخر بلوغ جنسی و اوایل بزرگسالی خودش را نشان دهد. می تواند به طور کلی تمامی رفتارها و تصمیمات فرد را تحت الشعاع قرار دهد و حتی موجب بروز بیماری های جسمانی گردد.
صحبت های گیج کننده که درک آن برای انسان عادی سخت است، کمبود انگیزه، مشکل در تمرکز کردن، بی نظمی، عصبی و توهم از جمله اصلی ترین نشانه های آن است. مشکل کلیدی در بیماری های روانی شایع در زنان این است که روزبه روز جدی تر می شوند و گاهی افراد فکر می کنند که روند درمانی نمی تواند برای این گونه بیماری ها مثبت باشد. در صورتی که این موضوع کاملاً اشتباه بوده و اگر پزشک توانایی تشخیص بیماری را داشته باشد. به راحتی می تواند آن را حل و رفع نماید. البته این حل و رفع کردن گاهی مرحله ای انجام شده و گاه ممکن است چند سال به طول بیانجامد. اما اگر یکی از نزدیکان بیمار هستید به طبع دوست ندارید که او با اختلال و مشکلی که در آن دست و پنجه نرم کرده و دست و پا می زند، خودش و زندگی اش را نابود سازد.
مشاهده طرح هایلباس نوزادی دخترانه صد در صد نخ پنبه
در نتیجه کمک افراد در درمان این گونه بیماری ها یکی از مهم ترین، کلیدی ترین و کارسازترین اتفاقات خواهد بود. عموماً اسکیزوفرنی می تواند از مشکلات ژنتیکی، عدم تعادل مغز، فاکتورهای محیطی و اجتماعی باشد. باز هم باید تکرار کنیم که بیماری های روانی شایع در زنان تحت تأثیر کودکی، رفتار پدر و مادر با هم و یا فرزند خواهد بود. در نهایت کسی می تواند این مشکل را در خود حل کند که واقعاً به یک باور کلیدی در خود رسیده و آن هم این باشد که درگیر این بیماری می باشد.
آیا بیماری های روانی کاملاً رفع و درمان می شوند؟
در این مورد همیشه یک دغدغه اصلی وجود دارد و آن هم شرایط شخص خواهد بود. حتی هیچ پزشکی هم نمی تواند دقیقاً به شما بگوید که آیا بیماری درمان می شود یا خیر، صرفاً بر اساس تئوری های علمی پزشکی یک سری روش ها مورد استفاده قرار می گیرد و البته که این درمان ها می توانند اثرگذار باشند و شخص را از شرایط بدی که دارد نجات دهند.
ممکن است اختلال سازگاری حادتر شود؟
در بسیاری از مواقع تمامی بیماری های روحی و روانی اگر جدی گرفته نشوند حادتر و سخت تر می شوند. اطرافیان، پزشک و همین طور روند درمان نیز می تواند روی درمان تأثیر بگذارد. البته که اختلال سازگاری نیز می تواند موقتی نبوده و گاه شدیدتر شود.
آیا دلبستگی شدید نوعی اختلال است؟
به هرحال دلبستگی به هر چیزی در زندگی می تواند نشان دهنده نوعی اختلال و بیماری روحی باشد. در نتیجه اگر قصد رفع آن را دارید در درجه اول باید خودتان تصمیم بگیرید و پس از آن از یک روانشناس باتجربه و متخصص در حوزه مربوط کمک بگیرید.
تفاوت افسردگی ها با هم چیست؟
باید بدانید که افسردگی ها حتی در مقیاس بسیار کوچک با هم تفاوت های جدی دارند و نمی توان آنها را در یک دسته بندی کلی قرارداد. اما در نهایت نوع حاد، مزمن و معمولی آن می تواند به عنوان یک رنج کلی در نظر گرفته شود و نوع حاد آن حتی گاهی نیاز به بستری و یا کنترل مستقیم پزشک خواهد داشت.
