قدرت تایید کلام در کودکان

شاید ندانیم که گاهی سخنان و کلامی که از دهان ما خارج می شود، چه تاثیر بزرگی در زندگی اطرافیان و به خصوص کودکان ما خواهد داشت.

قدرت کلام در برقراری ارتباط فوق العاده اثرگذار است و این اثر گذاری در کودکان بیشتر از بزرگسالان می باشد. جملاتی که دارای محبت، تشویق، هدایت و راهنمایی هستند، نشان دهنده علاقه و حمایت والدین نسبت به کودکان خود می باشد. این جملات مانند بارانی نم نم بر روح کودک می بارد و وجود او را سرشار از آرامش و امنیت می کند.
والدین بایستی بدانند که گفتن جملات تاییدی به کودکان، هرچند کوتاه و کم، در حافظه آن ها باقی خواهد ماند و کودکان از فواید حاصل از این تاییدها در تمام عمرشان بهره خواهند برد.
تاثیر تایید کلامی زمانی مشخص می شود که وقتی با پسر بچه ای دوازده ساله مصاحبه کردیم و از او پرسیدم که آیا پدرت تو را دوست دارد یاخیر، پاسخ داد بله. علت را از او جویا شدیم که گفت: پدرم وقتی که من فوتبال بازی می کنم همیشه من را تشویق می کند و بعد از بازی هم به دلیل تلاش هایی که در بازی کرده ام از من تشکر می کند. او بسیار بر این جمله تاکید داشت که برای پدرم برد و باخت اصلا اهمیتی ندارد و فقط من را بابت تلاش هایم تشویق می کند. او می گفت که پدرم همواره به من گوشزد می کند که باید تلاش کنم که به بهترین حالت ممکن در بازی برسم و باخت در مسابقه ام اصلا تاثیری نخواهد داشت.
والدین بایستی توجه کنند که همانقدر که جملات مثبت بر روحیه کودکان تاثیر دارد، کلمات تند و زننده نیز می تواند تاثیر تخریبی بر روی روحیه کودکان و عزت نفس او داشته باشند. در این صورت کودک به توانمندی های خود شک می کند و اعتماد به نفس انجام کارها را از دست می دهد.
توجه داشته باشید که کودکان چیزهایی را که ما می گوییم جدی می گیرند و به قول یک ضرب المثل قدیمی: زبان این قدرت را دارد که زندگی بدهد و یا زندگی را بگیرد.

روش های صحیح قدردانی از کودکان

والدین برای ابراز احساسات و قدردانی از کودک خود بایستی یک سری نکات را رعایت کنند.
توجه داشته باشید که کودکان در ابتدا معنا و مفهوم عبارات احساسی مانند ((دوستت دارم)) را درک نمی کنند و بیان این جملات به تنهایی برای نشان دادن احساس خود به کودکان کافی نمی باشد. آن ها زمانی می توانند معنای دوست دارم را بفهمند که این جمله را با نوازش جسمی و احساسات محبت آمیزتان ترکیب کنید.
برای مثال زمانی که کتاب داستان برای کودک خود می خوانید و به قسمتی از داستان که جنبه احساسی دارد می رسید وقت آن است که به فرزند خودتان بگویید که دوستت دارم. تا کودک با معنا و مفهوم کلمات احساسی آشنا شود. تن صدا، ملایم بودن حالت و احساس مراقبت، همگی در کنار هم گرمای عشق و محبت را به کودک منتقل می کنند.
نتیجه این نکته را هنگام صحبت با خانمی 35 ساله که مادر دو فرزند است به خوبی می توان دید. او می گوید که در دوران کودکی به یاد دارم مادرم همواره از موهای قرمز و قشنگ من صحبت می کرد. موهای من را شانه میزد و از آن ها تعریف می کرد. پس از ورود به مدرسه متوجه شدم که آدم های مو قرمز در اقلیت هستند ولی هرگز نسبت به موهایم احساس منفی پیدا نکردم. من این احساس مثبت را مدیون مادر مهربانم هستم.
البته والدین بایستی در انتخاب کلمات خود دقت کنند. تعریف و تمجید زیاد از کودک، نفوذ کلام را از بین می برد و باعث می شود که کودکان به آن عادت کنند و همواره در پی شنیدن این قدردانی ها باشند. در این صورت جذابیت تعریف و تمجد برای کودک از بین می رود و اگر زمانی سهوا از آن ها تعریف نکنید، فکر می کنند که کار اشتباهی انجام داده اند و اعتماد به نفس خود را از دست خواهند داد.

قدرت تشویق در کودکان

اصطلاح تشویق به معنای تقویت جرات است. شما با تشویق کردن کودک خود، جرات تلاش کردن را به او می دهید. برای کودک شما تقریبا هر تجربه ای جدید است. یادگیری راه رفتن، صحبت کردن و یا دوچرخه سواری به جرات نیاز دارد و شما می توانید با تشویق کردن، این جرات را به کودک خود بدهید و اعتماد به نفس او را بالا ببرید. همچنین اگر در هنگام برداشتن اولین قدم و یا گفتن اولین کلمه، کودک خود را تشویق کنید، یادگیری او بهتر و سریع تر انجام خواهد گرفت.
با توجه به نظریه کارشناسان و گفتار درمان ها، کودکان حرف زدن را از طریق مشاهده نوع برخورد و سخن گفتن بزرگسالان میاموزند. پس والدین می توانند با درست صحبت کردن و واضح حرف زدن به یادگیری کودک خود کمک کنند.
برای مثال به چند نمونه از جملاتی که می تواند کودکان را تحت تاثیر فراوان خود قراردهد، خواهیم پرداخت.

«عزیزم من امروز دیدم که تو چطور اسباب بازی هایت را در اختیار مادیسون قرار دادی. از این کارت خیلی خوشم اومد و بهت افتخار می کنم. مطمئن باش وقتی با دیگران کار کنیم، کارها بهتر انجام خواهد شد. »
زمانی که والدینی این جملات را به کودک خود می زند، در واقع به صورت غیر مستقیم به کودک کمک می کند که از انحصار طلبی خود کم کند و او را برای انجام کارهای گروهی تشویق می کند.
«پسرم من امشب متوجه شدم که چقدر دقیق به حرف های پدربزرگت گوش می دادی. مخصوصا وقتی که دوستانت از کنارت رد می شدند و تورا صدا می کردند، تمام توجهت به حرف های پدربزرگت بود. من در این لحظه خیلی به تو افتخار کردم.»
زمانی که این گفت و گو میان والدین و فرزند تبادل می شود، در واقع والدین از این طریق جرات دقیق گوش کردن را در فرزند خود تقویت می کنند. والدین با این سخن به کودک می فهمانند که بزرگ شده و این قدرت تشویق باعث می شود که کودک پی به درستی کار خود ببرد و همواره این رفتار خود را ادامه دهد.

بهتر است بدانید که یکی از جنبه های تایید این است که خود شما به عنوان تایید کننده از نظر جسمی در وضعیت خوبی باشید. ایجاد شور و زندگی در کودک مستلزم آن است که خودتان سالم و سر زنده باشید.
همچنین بدانید که بزرگترین دشمن کودک شما، خشم است. اگر شما حرص و خشم خود را بر سر کودک خود خالی کنید و با او بد رفتاری کنید، شاهد رفتارهای ضد خود از کودک خواهید بود. پس خشم خود را کنترل کنید و پخته عمل کنید.
یک نکته بسیار تاثیر گذار و مهم در برخورد با کودک، تن صدا است. حتی اگر از کودک خود ناراحتید سعی کنید که این ناراحتی را با صدای بلند به او بروز ندهید و فقط با او صحبت کنید. زیرا رفتار شما تاثیر مستقیم بر روی کودکان دارد. این را زمانی متوجه می شوید که کودکی می گفت: پدر و مادرم سرم داد می زنند و به من می گویند که داد نزنم. خیلی مسخره است. آن ها از من می خواهند کاری انجام دهم که خودشان آن را انجام نمی دهند.

با توجه به متن بالا خواهید دید که رفتارهای ما بیش از آنچه که تصور می کنیم بر روی کودک اثر دارد.

روش های تشویق کودکان

تشویق احساسی

کودکان بسیار بیشتر از بزرگسالان نیاز به محبت دارند و همواره در پی نشان دادن کارهای خوب و نیاز های خود هستند. در آغوش گرفتن کودک، تماس چشمی، لبخند زدن، نوازش کردن و بوسیدن کودک از بارزترین روش هایی است که والدین می توانند توسط آن ها محبت خود را به کودکان منتقل کنند. همانطور که گفتیم کودکان بسیار زیاد نیازمند تشویق والدین می باشند و همواره به دنبال دریافت تشویق و تایید از سمت والدین می باشند. ایجاد اعتماد به نفس در کودک کاملا به عهده خانواده است و اگر لطمه ای به اعتماد به نفس او وارد شود به سختی قابل جبران است. تشویق احساسی یکی از تاثیر گذارترین نوع تشویق است که در روحیه کودک تاثیر بسیار زیادی دارد.

البته والدین در زمان تشویق بایستی کاملا دقت کنند که کودک بخاطر کارهای درست و پیشرفت های خود مورد تشویق قرارگیرد و از تشویق کردن برای آرام کردن کودک و یا ممانعت از رفتار اشتباه کودک استفاده نکنند. زیرا در این صورت اعتبار و اقتدار والدین خدشه دار خواهد شد.

تشویق کلامی

تشویق کلامی یکی از مهم ترین و موثرترین نوع تشویق و پاداش است. کودکان یا به طور کلی همه انسان ها در هر سنی نیازمند شنیدن تعریف و تایید دیگران می باشند. این مورد، مخصوصا در مقابل دیگران، به اعتماد به نفس و عزت نفس کودک بسیار کمک می کند و باعث ایجاد حس مفید بودن و ارزشمندی در او می شود. در این نوع پاداش سعی کنید که به تلاش ها و پیشرفت های کودک خود توجه کنید و همواره جملاتی مانند تو میتونی، تو موفق میشی، تو بهترینی و... را به او بگویید. پس از مدتی کلام شما در کودک نهادینه می شود و کودک اعتماد به نفس خود را به دست می آورد.

تشویق مادی

در این نوع تشویق سعی کنید که در قبال انجام هرکار خوب و پسندیده کودک، وسایل و یا اسباب بازی هایی را که به آن ها نیاز دارد و یا علاقه دارد را تهیه کنید. علاقه و احساس نیاز به آن وسیله به پررنگ تر نشان دادن تشویق و نهادینه شدن بیشتر کار خوب کودک کمک می کند. هم چنین می توانید از کودک خود بخواهید که برای بدست آوردن این نیاز های خود تلاش کند.

تشویق تفریحی یا فعالیتی

تشویق تفریحی یکی از تشویق هایی است که کودکان علاقه بسیاری نسبت به آن نشان داده اند. در این نوع تشویق می توانید یکی از تفریحات مورد علاقه کودک خود را به عنوان پاداش در نظر بگیرید. این نوع تشویق ها شامل پارک رفتن، سینما رفتن، فوتبال بازی کردن و... می باشد.

نکات ضروری در تشویق کودکان

برای موثرتر شدن تشویق و پاداش دادن به کودک، رعایت نکات زیر ضروری می باشد.

1. فاصله زمانی میان تشویق و رفتار خوب کودک کوتاه باشد تا کودک درک درست تری از تشویق داشته باشد.
2. فقط رفتارهای مثبت کودک تشویق شود و هرگز رفتارهای بد و خطای کودک مورد تشویق قرار نگیرد.
3. والدین پایبند سیستم تشویق خود باشند و به هر دلیل آن را به تاخیر نیاندازند.

تایید کلامی زبان عشق کودک

تمامی والدین بایستی اخلاق و رفتار والدین خود را به درستی بشناسند و بدانند که زبان عشق کودک آن ها چیست و طبق آن با کودک برخورد کنند.

چنانچه متوجه شدید که زبان عشق فرزند شما تایید کلامی است، همواره در برخورد با کودک به جملات و حرفای خود دقت کنید. هیچ گاه عبارت دوستت دارم را با شرط به او نگویید. زیرا اینکار باعث می شود که کودک اعتماد به نفس خود را از دست بدهد و فکر کند عشق شما نسبت به او در گرو انجام کارهای اوست و شما به خود کودک علاقه ای ندارید. اگر زبان اصلی عشق فرزندتان تایید کلامی است یک دفترچه یادداشت تهیه کنید و هر نکته مثبتی را که در مجلات و کتاب های مربوط به تربیت کودکان می خوانید، یادداشت نمایید. سپس به دنبال موقعیت هایی باشید که این جملات را به فرزندتان بگویید.

شما می توانید بی دلیل و بخاطر اثبات علاقه خود به او هدیه دهید و این کار را کاملا بی قید و شرط انجام دهید. تا کودک بداند که شما اورا بخاطر خودش دوست دارید. همچنین می توانید در رابطه با هدیه ای که به او می دهید با او صحبت کنید. برای مثال شما می توانید به عنوان هدیه از لباس های برند برگ سبز استفاده کنید. هنگام اهدا این هدیه به کودک می توانید از مزایای این لباس برایش بگویید که کودک متوجه شود که شما به سلامت او اهمیت قائل می شوید.

برای مثال هنگام اهدا هدیه لباس برند تیک تاک به او بگویید که جنس این لباس کاملا نخ پنبه است و برای تو ایجاد حساسیت نخواهد کرد. همچنین یادآور این باشید که نگران خرابی و یا رنگ رفتگی لباس خود نباشد.

در کنار موارد بالا، رعایت نکات زیر برای برخورد با کودکی که زبان عشقش تایید کلامی است، الزامیست.

1. برخی از کلمات تایید آمیز را در کیف ناهارش قرار دهید.
2. رفتارهای درستی که از او می بینید را بی پاسخ نگذارید.
3. گاهی او را با کلمه عزیزم صدا کنید.
4. یک نام خاص برای صدا کردنش پیدا کنید. مثلا عسلم، قشنگم
5. همواره جمله دوستت دارم را به او بگویید.

با توجه به اصول روانشناسی رابطه عاطفی میان والدین و کودکان بسیار زیاد و عمیق می باشد که این یک حس و رابطه خدادادی و غریزی می باشد. با توجه به این حس، بسیاری از والدین با تربیت غلط و نادرست خو، زندگی و آینده کودک خود را به خطر میاندازند و موجب می شوند. گاهی با دادن اعتماد به نفس زیاد موجب می شوند که کودک در آینده خودخواه و مغرور شود و به دلیل همین روحیه که ریشه در کودکی او دارد، بسیاری از موقعیت های اجتماعی خود را از دست بدهد. گاهی نیز به دلیل کم توجهی والدین کودک در آینده و زندگی روزمره خود دچار کمبود اعتماد به نفس می شود که این نوعی خطر برای کودک محسوب می شود.

والدین بایستی با مراجعه به روانشناسان کودک و یا مطالعه بیشتر، تمامی اصول کودک داری را بیاموزند و از آن ها برای تربیت کودکانی موفق که آیندگان کشور هستند استفاده کنند.

منابع:
5 زبان عشق در تربیت کودکان

کتاب آزمون های روانی شناختی کودکان