بهانه گیری کودکان، والدین چه عکس العملی باید داشته باشند؟

بهانه گیری کودکان، والدین چه عکس العملی باید داشته باشند؟

بهانه گیری کودک ناشی از ناتوانی او در بیان احساسات و انتظاراتش است چون اکثرکودکان کلمه هایی که می شنوند را درک می کنند اما نمی توانند آن ها را صحیح و کامل بیان کنند و نمی تواند منظور خود را توضیح دهند به همین علت نا امید شده و شروع به جیغ کشیدن و بهانه گیری می کنند.

علت بهانه گیری کودکان چیست؟

بهانه گیری و ناسازگاری در کودکان 1-3 ساله بسیار رایج است. این موضوع بدان دلیل است که مهارت های اجتماعی و عاطفی کودکان در این سن شروع به تکامل می کند. کودکان اغلب توانایی استفاده از کلمات را برای بیان احساسات خود ندارند. آنها ممکن است استقلال رو به رشد خود را آزمایش کنند و کم کم کشف می کنند که نحوه ی رفتار آن ها می تواند بر نحوه رفتار دیگران تأثیر بگذارد. بنابراین بهانه گیری و ناسازگاری یکی از راه هایی است که کودکان خردسال احساسات خود را از آن طریق، ابراز و مدیریت می کنند. آن ها سعی دارند آنچه را که در اطرافشان می گذرد، درک کنند و یا تغییر دهند. لجبازی و بهانه گیری کودک سه یا چهار ساله گاهی ناشی از حس مالکیت و استقلال در آن سن می تواند باشد. در این سن کودک فقط در جواب سوالات و درخواست های والدین پاسخ هایی مثل نمی خواهم، نمی خورم و نه و… می دهد و این نشان از حس استقلال و مالکیت اوست نه صرفا بهانه گیری و لجبازی کودک.
البته کودکان بزرگ تر نیز می توانند بهانه گیری داشته باشند. این امر می تواند به این دلیل باشد که آن ها هنوز روش های مناسب تری برای ابراز یا مدیریت احساسات خود نیاموخته اند. هم برای کودکان نوپا و هم برای کودکان بزرگتر برخی اتفاقات و شرایط باعث بدتر شدن ناسازگاری ها می شود.

دلایل شایع و ظاهری بهانه گیری کودکان

خستگی
گرسنگی
ترس یا اضطراب کودکان
مقاومت در برابر تغییر (مانند ترک یک مکان)
ناراحتی از پیروی از دستور شما
بیماری یا درد

هنگام بهانه گیری کودکان، والدین چه عکس العملی باید داشته باشند؟

هنر آنجا است که در دوره کودکی فرزند، والدین هم کودکانه رفتار کنند. با بلوغ نوجوان، از مسائل روز آن دوران باخبر باشند و همینطور در هنگام جوانی فرزند نیز یک والد جوان باشند.
نوع رفتار و برخورد والدین با کودک در هنگام بهانه گیری او است که می تواند زمینه ساز بهانه گیری های بعدی او شود. پس والدین دقت کنند نباید در هنگام غرغر کردن کودک رفتاری غیر منطقی از خود بروز دهند.

موقعیت را ترک کنید:

زمانی که کودک شما عصبانی است، فقط صدای خودش را می شنود و فقط توقع دارد که خودش در همان موقع تنها غر زننده باشد و کسی دیگر به نوبه ای ادای او را در نیاورد. اگر والدین در این صورت صدای خودشان را مانند کودک بالا ببرند، صدای کودک نه تنها قطع نخواهد شد بلکه این صحنه تبدیل به یک صحنه جنگ خواهد شد که از طرفی کودک جیغ می زند و از طرفی هم پدر یا مادر. در این هنگام بهتر است برای آرام شدن کودک و همینطور تخلیه هیجانی اش، محل حضور کودک را ترک کنید و سکوت کنید. پس از آرام شدن کودک به محل بازگردید و او را در آغوش بگیرید و در مورد بهانه گیری اش با او صحبت کنید.

باج ندهید:

درست است که خستگی و فشار کاری شما را کلافه کرده است و تحمل شنیدن نق و بهانه های کودک را ندارید، اما برای ساکت کردن او به هر وسیله ای چنگ نزنید. هر چیزی که می خواهد را فوری به او ندهید و به او نگویید «باشه، فقط غر نزن.»

مهربان باشید:

والدین به یاد داشته باشید همیشه و در هر لحظه با کودک خود مهربان باشید. در این صورت زمانی که کودک بهانه می گیرد محبت شما نسبت به او واقعی تر خواهد بود. اگر در چنین مواقعی عصبانی می شوید، هیجان صدای خود را فرو ببرید و فراموش کنید که چه قدر دل تان می خواهد فریاد بزنید.

جلوگیری از بهانه گیری کودک:

از موقعیت هایی که می دانید ممکن است کودک تان شروع به بهانه گیری کند دوری کنید. مثلا از رفتارهایی که می دانید کودک تان از آن خوشش نمی آید دوری کنید یا آنکه غذای او را زود تر از زمان موعدش بدهید تا کودک از لحاظ روانی آرام باشد.

برای بهانه های بی دلیل و عادتی، مجازات تعیین کنید:

در حالتی که تمام اصول رفع مشکل را رعایت کرده اید و خستگی یا گرسنگی عامل نق زدن نیست، مجازات تعیین کنید. گاهی نق زدن می تواند به عادتی در کودک برای جلب توجه تبدیل شود. اگر کودک تان تا مدت ها به غر زدن و نق زدن ادامه داد او را از عواقب کاری که انجام می دهد آگاه کنید. به او بگویید اگر این بحث را تمام نکنی، از بازی با اسباب بازی هایت محروم می شوی.

تماس چشمی برقرار کنید:

درخواست کردن از یک متر بالاتر از قد کودک، و یا چند متر آن طرف تر از او، احتمالا باعث می شود که کودک، آن را نادیده بگیرد. عدم رعایت این مسئله ایجاد استرس می کند که اغلب منجر به بهانه گیری و کج خلقی او خواهد شد. به جای آن، تا سطح کودک خود خم شده و در چشمان او نگاه کنید و درخواست خود را به صورت واضح و دقیق مطرح کنید. این سبک از برقراری ارتباط، توجه کامل او را جلب خواهد کرد.

چند توصیه برای جلوگیری از بروز بهانه گیری

1- وقتی برای انجام کاری بیرون می روید، به کودکتان اجازه دهید یک اسباب بازی یا یک خوراکی با خود بیاورد. این امر می تواند در مشغول ساختن او کمک کننده باشد.
2 مطمئن شوید کودک تان قبل از بیرون رفتن به خوبی استراحت و تغذیه کرده است تا با کوچک ترین تحریک منفجر نشود.
3- کودک خود را به خاطر خوب بودنش تحسین کنید. وقتی او در شرایطی که معمولاً باعث عصبانی شدن او می شده است، خونسرد ماند، به او بگویید که کارش در کنترل عصبانیتش خوب بوده است.
4- اندکی قدرت عمل به کودک خود بدهید. به کودکتان اجازه دهید خودش انتخاب کند.
5- اگر کودک بهانه گیرو کج خلق شما شروع به کتک زدن دیگران، پرتاب وسایل یا جیغ های بی وقفه نمود او را به مکانی امن مانند اتاق خواب خودش ببرید و علت آوردن او به این مکان را بگویید و کنار او بمانید تا آرام شود. اگر در مکان عمومی کودک کج خلقی هایش را شروع کرد آنجا را ترک کنید تا او آرام شود.

بهانه گیری کودک همیشه هم بد نیست

شاید جالب باشد که بدانید بهانه گیری کودک همیشه هم اتفاق بدی نیست. دلایلی وجود دارند که این رفتار را توجیه می کنند. در حقیقت بهانه گیری اگر توسط والدین درست مدیریت شود می تواند نتیجه مثبتی برای کودک داشته باشد. برای مثال :
خروج اشک: در شرایط بحران و فشار، خروج اشک که حاوی هورمون های استرس است باعث می شود که بدن به آرامشی نسبی دست یابد.
یادگیری «نه» گفتن: امکان دارد که نه گفتن شما در برابر خواسته نا به جای فرزندتان او را خشمگین کرده و باعث بهانه گیری های او شده باشد. اما در این شرایط بعد از آرام شدن، او یاد می گیرد که در برابر خواسته های غیر منطقی باید صراحتاً مخالفت کرد و کسی که به غلط پافشاری می کند هرگز به خواسته هایش دست پیدا نمی کند.

حواستان باشد که شما بزرگ تر هستید

بهانه گیری در هر کودکی اتفاق می افتد و تا حدودی می تواند طبیعی باشد چرا که کودک به اندازه بزرگسالان به رشد شناختی و اجتماعی کافی دست نیافته است تا بتواند همه رفتارهای خود را کنترل کند. با این حال این بهانه گیری باید به درستی توسط والدین مدیریت شود تا به رفتاری مخرب و آسیب رسان تبدیل نشود. علاوه بر رفتار والدین شرایط روانی کودک نیز بسیار اهمیت دارد چرا که کودکان قابلیت کم تری برای تحمل استرس دارند و در نتیجه ممکن است بهانه گیری هایشان بازتابی از وضعیت نامناسب روانی شان باشد.
به همین خاطر اگر بهانه گیری فرزند تان آزاردهنده و ادامه دار شده است حتماً برای بهبود اوضاع به یک روانشناس مراجعه کنید. علاوه بر استرس و اضطراب برخی از اختلالات رفتاری در کودکی نظیر نا فرمانی مقابله ای نیز می تواند منجر به بروز بهانه گیری های افراطی در کودک شود. روانشناس در صورت تشخیص این اختلالات برنامه درمانی مناسبی برای فرزند تان تنظیم خواهد کرد.