رفتار درمانی کودک

رفتار درمانی شناختی، بر آموزش مهارت های خاص کودک یا والدین تمرکز می کند.

تعریف رفتار درمانی

رفتار درمانی به درمان برخی از اختلالات سلامت روان اطلاق می گردد. این روش به دنبال شناسایی و تغییر رفتار های خود مخرب و نا سالم می باشد. پایه و اساس این متد این است که همه ی رفتار ها آموخته شده و قابل تغییر هستند. در این روش، پروسه ی درمان شامل یک هدف و تعدادی جلسه ی مشاوره می باشد. درمان گر تلاش می کند تا الگو های سازنده را جایگزین الگو های منفی سازد.

تمرکز رفتار درمانی شناختی، بر زمان حال و آینده می باشد. این روش درمانی، استراتژی های واقع گرایانه ای برای بهبود کیفیت زندگی کنونی کودک به او می دهد. با تبدیل این استراتژی ها به عادت، مهارت های جدید می توانند بسیار کمک کننده باشند.

با توجه به اینکه احساسات، رفتار و افکار همگی مرتبط هستند، درمان گران می توانند در نقاط متفاوتی از چرخه مداخله نمایند. این روش درمانی، برای بسیاری از اختلالات روان شناختی مانند، اضطراب، افسردگی، مشکلات رفتاری و سوء مصرف مواد موثر است.

انواع رفتار درمانی شناختی

رفتار درمانی شناختی فردی

در این روش تمرکز فقط روی کودک و یا نوجوان است و کودک به تنهایی در جلسات مشاوره شرکت می کند. درمان گر مهارت های لازم را برای غلبه بر کشمکش را به کودک و یا نوجوان می آموزد. این روش برای درمان افسردگی و اختلالات اضطرابی کودک و نوجوان و سوء مصرف مواد در نوجوانان استفاده می شود.

رفتار درمانی شناختی گروهی

در این روش همراه با درمان گر و کودک یا نوجوان، افرادی خارج از گروه در جلسه درمانی شرکت می کنند. مثلا افرادی که تازه درمان را با اختلالات رفتاری مشابه شروع کرده اند. در این روش علاوه بر یادگیری مهارت مورد نیاز برای تغییر رفتار، روابط مفیدی میان اعضای گروه نیز برقرار می گردد. رفتار درمانی شناختی گروهی در اکثر موارد ارزان تر از درمان فردی می باشد و برای درمان سوء مصرف مواد و افسردگی در نوجوانان موثر است.

رفتار درمانی شناختی با دارو

استفاده از دارو های روان گردان در درمان اضطراب و افسردگی کودک و نوجوان موثر است. اگر درمان گر معتقد باشد استفاده از دارو برای فرزند شما موثر و ضروری است اقدام به تجویز دارو می نماید.

رفتار درمانی شناختی با والدین

مشارکت والدین در جلسات درمانی کودک و یا نوجوان برای درمان اختلالات اضطرابی موثر است. در این روش تکنیک هایی برای مراقبت از جوانان به والدین آموزش داده می شود.

بازی درمانی شناختی رفتاری

این روش در کودکان مورد استفاده قرار می گیرد. با تماشای بازی کودکان، می توان درک درستی از عامل ناراحتی و مشکل کودک پیدا کرد. در این روش از کودک خواسته می شود تا اسباب بازی هایی را انتخاب کرده و شروع به بازی کند، یا از او خواسته می شود تا یک نقاشی بکشد. در این روش درمان گر متد های موثر استفاده از اسباب بازی را به والدین برای بهبود رفتار کودک آموزش می دهد.

ادغام رفتار درمانی شناختی با درمان تقویتی انگیزشی (MET)

روش درمانی تقویتی انگیزشی (Motivational enhancement therapy)، درمانی مبتنی بر شواهد است که کودک و یا نوجوان را به صورت درونی برای تغییر رفتار ترغیب می کند. ادغام رفتار درمانی شناختی با روش تقویت انگیزشی در تغییر رفتار نوجوان برای مقابله با سوء مصرف مواد مناسب است. این روش از گفتگو، راه کار های مقابله ای و مصاحبه های انگیزشی برای تغییر رفتار و ایجاد انگیزه برای ادامه دادن برنامه ی درمانی استفاده می کند.

رفتار درمانی شناختی مبتنی بر خانواده

در این روش والدین با تغییر رفتار های خود الگویی برای فرزند خود ایجاد می کنند. یکی از مولفه های این درمان، آموزش والدین در زمینه ی مهارت های مدیریت کودک و مهارت های حل مساله می باشد. این روش درمانی در درمان سوء مصرف مواد در نوجوانان موثر می باشد.

چه افرادی باید تحت رفتار درمانی قرار بگیرند؟

این روش درمانی هم در کودکان و نوجوانان و هم در بزرگسالان موثر می باشد.

• اضطراب
• افسردگی
• مسائل مرتبط با خشم
• اختلال هراس
• اختلالات دو قطبی
• بیش فعالی
• فوبیا و هراس های اجتماعی
• اختلال استرسی بعد از تروما
• اختلالات اشتهایی
• سوء مصرف مواد
• صدمه به خود
• وسواس فکری

رفتار درمانی کودکان

رفتار درمانی و بازی درمانی برای کودکان بسیار موثر است. این درمان ها شامل آموزش روش های متنوع پاسخ مثبت به موقعیت ها در کودکان می باشد. جزء اصلی این درمان، پاداش به رفتار مثبت و تنبیه رفتار منفی است. ممکن است کودک در جلسات اولیه به درمان گر اعتماد نکند و این پروسه تا حدودی طولانی شود. بنابراین در زمان درمان باید صبور باشید تا نتیجه ی بهتری بگیرید. کودکان مبتلا به اوتیسم و بیش فعالی، غالبا از رفتار درمانی استفاده می کنند.

رفتار درمان گر خوب را چه گونه پیدا کنیم؟

یافتن یک درمان گر خوب، با تجربه و صبور کمی پیچیده می باشد، اما منابع زیادی برای دسترسی به یک درمان گر مناسب وجود دارد. مددکاران اجتماعی، مشاوران سلامت روان، روان شناسان و روانپزشک ها می توانند به شما برای درمان اختلالات رفتاری کودک و یا نوجوان کمک کنند. زمانی که به دنبال یک درمان گر برای کودک خود هستید، به داشتن مجوز برای درمان گر توجه نمایید زیرا مجوز نشان دهنده ی این است که فرد متخصص استاندارد های قانونی را دارا می باشد.

بیش فعالی (ADHD)

بیش فعالی یک اختلال مزمن و نا توان کننده است که فرد را در بسیاری از جنبه های زندگی تحت تاثیر قرار می دهد. کودکان بیش فعال بی قرار، بی نظم و پرخاشگر هستند، کنترلی روی نشستن ندارند و با دیگر هم سن و سال های خود کنار نمی آیند، پر حرف و خیال باف هستند و رفتار های پر خطری از خود نشان می دهند. این علائم منجر به بروز مشکلات قابل توجهی در کودک شده و به محض مشاهده ی آن ها باید کودک تحت درمان قرار بگیرد.

رفتار درمانی کودکان بیش فعال

در درمان کودکان بیش فعال، قوانین خاصی مشخص می شود. این قوانین نباید مبهم و یا کلی باشند و باید به صورت کامل و جزئی توسط والدین اجرا شوند. در ادامه چند گام برای درمان اختلالات رفتاری کودکان بیش فعال آمده است.

مطمئن شوید فرزند تان قوانین را به طور کامل فهمیده است

اینکه فقط بگویید این کار را انجام نده و آن کار را انجام بده کافی نیست. به این منظور فهرستی از کار هایی که کودک باید انجام بدهد تهیه نمایید و کار هایی را که نباید انجام دهد با او مرور کنید. کودک باید به تمام قوانین آگاهی داشته باشد و به طور مداوم آن ها را برای او بازگو کنید. اگر کودک قوانین را رعایت نمی کند ممکن است به اختلال نا فرمانی مقابله ای مبتلا شده باشد.

دستورات درمانی را برای کودک به صورت واضح بیان کنید

در ابتدا نام فرزند تان را صدا بزنید، زمانی که کاملا به شما توجه کرد به او بگویید که دقیقا چه کاری از او می خواهید، دستور شما باید واضح باشد تا کودک بتواند آن را اجرا کند. مثلا اگر در مکانی ایستاده اید، به جای گفتن درست بایست به او بگویید کنار من بایست و به چیزی دست نزن.

از کودک انتظار زیادی نداشته باشید

باید میان تعریف و تمجید و انتقاد از کودک بیش فعال متعادل عمل کنید. تعریف از کودک باید 5-3 برابر بیشتر از انتقاد باشد. در صورتی که انتظار فوری از نتیجه ی درمان کودک داشته باشید، او را برای شکست آماده خواهید کرد. باید ها و نباید ها را مدام تکرار نکنید که کودک آزرده خاطر شود.

لباس نوزادی سبز آبی محصولات سبز آبی

از جملاتی که با اگر و آن وقت شروع می شوند و پاداش دادن استفاده کنید

مثلا به کودک بگویید اگر اتاقش را مرتب کرد آن وقت می تواند با دوستانش بازی کند. در کودکان بیش فعال کم سن و سال دادن پاداش را بلا فاصله عملی کنید.

استفاده از پاداش و تنبیه برای انجام کار ها

برای این کار به کودک بابت انجام کار های خوب یک ژتون بدهید و از او بخواهید تا ژتون هایش را در ظرفی نگه داری کند و زمانی که تعداد ژتون ها به مقدار مشخصی که از قبل تعیین کرده اید رسید به کودک پاداش بدهید و زمانی که هر کار بدی انجام داد یکی از ژتون ها را از او بگیرید. این روش برای ایجاد عادت های خوب در کودکان بسیار موثر است.

ایجاد سیستمی مشابه در مدرسه با کودک

کارنامه ی روزانه می تواند در این زمینه کمک کننده باشد. از معلم کودک بخواهید تا کودک را در انجام تکالیف سنجیده و گزارشی را روی کاغذ بنویسد. زمانی که کودک آن برگه را به شما می دهد در صورت داشتن رفتار سنجیده و انجام درست تکالیف به او پاداش بدهید. و یا بالعکس او را تنبیه نمایید.

سخن پایانی

رفتار درمانی می تواند به کودک برای شناخت عواطف و افکارش و همچنین تغییر و اصلاح آن ها کمک کند. این روش درمانی بسیار ایمن بوده و طیف وسیعی از مشکلات رفتاری کودکان را درمان می نماید. بنابراین شما به عنوان والدین کودک همواره باید رفتار های فرزند خود را تحت نظر بگیرید و در صورت مشاهده ی اختلال و یا مساله ای خاص به روان درمان گر مراجعه نمایید.