ازگود اشلاتر در کودکان و نوجوانان

به التهاب دردناک ناحیه‌ برجسته استخوان ساق پا در زیر زانو ازگوداشلاتر گفته می‌شود. این بیماری در کودکی و نوجوانی رخ داده و در پسران شایع تر است.

ازگوداشلاتر چیست؟

یکی از علت های شایع درد زانو و ساق پا در کودکان و نوجوانان درحال رشد، بیماری ازگوداشلاترOsgood-Schlatter disease می باشد. درد ناشی از التهاب ایجاد شده در توبروزیته ی استخوان تیبیا، دقیقاً در زیر زانو احساس می شود. یک برجستگی در قسمت بالا و جلوی استخوان تیبیا یا همان درشت نی وجود دارد که به آن توبروزیته گفته می شود. این ناحیه محل اتصال تاندون عضله ی چهار سر می باشد. این عارضه به طور معمول در اثر جهش رشد در صفحات رشد رخ می دهد. صفحات رشد از جنس غضروف هستند و در انتهای استخوان ها قرار دارند و با رشد کامل کودک به استخوان تبدیل می شوند. توبروزیته ی استخوان تیبیا، روی صفحه ی رشد این ناحیه قرار می گیرد و محل اتصال تاندون عضله ی چهار سر می باشد. در برخی مواقع هم زمان با جهش رشد، عضلات چهارسر نمی توانند همراه با استخوان سریع و متناسب رشد کنند، در نتیجه تفاوت طول و اندازه استخوان و عضله موجب می شود تا هنگام فعالیت های فیزیکی، فشار بیشتری به صفحه رشد واقع در برجستگی استخوان تیبیا وارد گردد.

به دلیل اینکه صفحات رشد از سایر بخش های استخوان ضعیف تر هستند، به دنبال تحمل فشارهای فیزیکی، بیش از اندازه تحریک می شوند و در نهایت این تحریک موجب دردناک شدند ناحیه ی زیر زانو و در محل برجستگی تیبیا می شود. کودکان و نوجوانان علاقه مند به ورزش و فعالیت های فیزیکی نظیر دویدن و پریدن، بیشتر مستعد ابتلا به ازگوداشلاتر هستند.

علت بروز ازگوداشلاتر

بیماری ازگوداشلاتر به دنبال فشارهای مکرر و کشش شدید در عضله ی چهار سر رخ می دهد. چهارسر یک عضله ی قوی و بزرگ است که تاندون آن در انتها به برجستگی استخوان تیبیا متصل می شود، این عضله در فعالیت هایی نظیر دویدن، پریدن و بالارفتن از سطوح نقش بسیار مهمی دارد. زمانی که کودک درحال رشد، فعالیت های فیزیکی شدید داشته باشد ناحیه ی اتصال این عضله به استخوان دچار فشار، کشیدگی، التهاب و به دنبال آن درد می شود. ورزش هایی که ریسک ابتلا به این عارضه را افزایش می دهند عبارت اند از:

• والیبال
• فوتبال
• بسکتبال
• ژیمناستیک
• دومیدانی

علائم ازگوداشلاتر

مهم ترین مشخصه ی این بیماری، تورم دردناک در ناحیه ی برجسته ی استخوان ساق پا می باشد. علائم می تواند در یک و یا هر دو پا دیده شود. شدت علائم در تمام بیماران یکسان نیست، گاهی در برخی افراد تنها یک درد خفیف در حین انجام بعضی از فعالیت ها احساس می شود. و در برخی از افراد درد به قدری شدید است که مانع انجام فعالیت می شود. دیگر علائم ازگود اشلاتر عبارت اند از:

• زانودرد و یا درد ساق پا که با دویدن، پریدن و یا بالارفتن از پله تشدید می شود
• لنگش بعد از فعالیت های ورزشی
• التهاب و گرم شدن ناحیه ی متورم زیر زانو و توبروزیته ی تیبیا
• حساسیت به لمس (تندرنس) در ناحیه ی متورم

5 طرح جدید لباس نوزادی

تشخیص ازگوداشلاتر

پزشک ابتدا با استفاده از معاینات بالینی، به بررسی تورم و قرمزی زانو و ساق پای کودک می پردازد. همچنین از کودک خواسته می شود تا به فعالیت هایی نظیر بالا و پایین پریدن بپردازد تا میزان درد کودک ارزیابی شود. در بعضی مواقع پزشک برای تکمیل یافته ها و دقت بیشتر در تشخیص، تصویربرداری با اشعه ایکس را تجویز نماید. برای بررسی دقیق تر استخوان و بافت های اطراف آن از سونوگرافی و یا MRI استفاده می شود.

درمان ازگود اشلاتر

ازگوداشلاتر در اکثر مواقع با توقف رشد کودک، خودبه خود بهبود می یابد. اما تا آن زمان، یک سری اقدامات درمانی نیز، برای تسکین درد زانو و ساق پا انجام می شود. درصورتی که درمان به موقع آغاز شود می توان این عارضه را به سرعت درمان کرد و در صورت عدم درمان به موقع این پروسه طولانی تر شده و گاهی حدود 2 سال و یا بیشتر به طول می انجامد.

تکنیک RICE

این تکنیک که اولین خط درمان در بیماری ازگوداشلاتر است شامل موارد زیر است:

• استراحت (Rest): اجتناب از فعالیت های ورزشی
• کمپرس سرد (Ice): کاهش درد و تورم با استفاده از کمپرس سرد 4-2 بار در روز. توجه داشته باشید که به صورت مستقیم و ممتد یخ را روی زانو نگذارید.
• فشرده سازی (Compress): استفاده از زانوبندهای طبی برای ثابت و فشرده کردن زانو
• بالا نگه داشتن پا (Elevate): قراردادن بالش زیر پا هنگام خواب، برای اینکه پا بالاتر از سطح قلب قرار بگیرد

دارو درمانی

داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن، ناپروکسن، دیکلوفناک و... برای کاهش درد در این دوره تجویز می شوند. برای مصرف هرگونه دارو حتماً با پزشک مشورت نمایید.

زانوبندهای طبی

درصورتی که پس از استراحت و مصرف دارو هم چنان درد وجود داشته باشد، می توانید از زانوبندها، بانداژ و یا پدهای زانو برای کاهش درد و ایجاد ثبات در زانو استفاده نمایید. این ارتزها نقش حمایتی داشته و اغلب 8-6 هفته استفاده می شوند. فرد می تواند هم زمان با استفاده از زانوبندها به فعالیت های ورزشی خود ادامه دهد، و درصورتی که درد تشدید پیدا کرد باید از ادامه ی فعالیت دست بکشد.

فیزیوتراپی و حرکات کششی

با استفاده از فیزیوتراپی و حرکات کششی مخصوص می توان عضلات چهارسر و همسترینگ را تقویت کرده و به دنبال آن ثبات مفصل زانو و دامنه حرکتی آن را افزایش داد. توجه داشته باشید که تمرینات کششی و تقویت کننده، به مرورزمان اثربخشی خود را نشان می دهد، انجام تمرینات با شدت بالا می تواند موجب تشدید بیماری گردد.

تمرینات مناسب برای درمان ازگوداشلاتر

• کشش عضله چهار سر
• کشش عضلات همسترینگ
• راه رفتن با باند و یا کش لوپ
• حرکت پل
• اسکات صندلی

شاک ویو تراپی

شاک ویوتراپی روش مدرنی است که با استفاده از امواج صوتی پالس دار، در درمان آسیب های وارده به عضلات، غضروف و استخوان به کار می رود. از این روش غیرتهاجمی برای درمان ازگود اشلاتر نیز استفاده می شود.

خرید اینترنتی لباس نوزادی ارزان قیمت

جراحی

جراحی به ندرت در درمان این عارضه به کار می رود. در شرایطی که فرد به درمان های غیرجراحی پاسخ ندهد و همچنان درد شدید وجود داشته باشد، جراحی توصیه می گردد. جراحی ازگوداشلاتر به دلیل امکان آسیب به صفحات رشد، اصولاً در کودکی انجام نمی شود. پس از جراحی درد به طور کامل متوقف می شود و میزان موفقیت در بهبود بیماری بسیار بالا می باشد. پس از جراحی باید حرکات توان بخشی و تمرینات کششی برای بازیابی قدرت و دامنه ی حرکتی زانو به صورت روزانه انجام شود.

آیا می توان ازابتلا به ازگوداشلاتر جلوگیری کرد؟

پیشگیری به طور کامل امکان پذیر نیست اما می توان با رعایت یک سری نکات احتمال بروز این بیماری را کاهش داد. انجام ورزش و فعالیت های فیزیکی مناسب می تواند تا حدودی کمک کننده باشد. برای مثال، شنا می تواند فشار کمتری به مفصل زانو وارد کند و ریسک ابتلا به این عارضه را کاهش دهد. عوامل دیگری که در پیشگیری از ابتلا به ازگود اشلاتر موثر هستند عبارت اند از:

• کنترل وزن و تغذیه مناسب
• استفاده از وسایل محافظتی مانند زانوبندهای پارچه ای حین ورزش های خطرناک
• جلوگیری از ضربات وارده به مفاصل
• اصلاح نحوه انجام حرکات ورزشی

حرف آخر

ازگوداشلاتر بیماری خطرناکی نیست و جای نگرانی ندارد. زیرا با بسته شدن صفحات رشد درد و التهاب ناشی از این عارضه کاهش پیدا می کند. اما تا زمان توقف رشد، نیاز به مدیریت درمان و استراحت دارد. زمانی که این عارضه تشخیص داده شد، بهتر است برای یک بازه ی زمانی، کودک فعالیت های ورزشی که حرکات پرشی و خمشی زانو در آن زیاد است مانند: بسکتبال، والیبال و... را کنار گذاشته تا درد و التهاب کاهش پیدا کند، همچنین در کنار استراحت به سایر درمان های لازم بپردازد. به دلیل اینکه این بیماری با بسته شدن صفحات رشد و استراحت بهبود می یابد فرد می تواند فعالیت های ورزشی را ادامه دهد، اما در ورزش های تماسی که ممکن است زانو با سطح زمین بازی و یا سایر بازیکنان تماس پیدا کند، بهتر است از یک زانوبند هنگام بازی استفاده شود.