حواس پنجگانه در نوزاد

حواس نوزاد در دوران جنینی شروع به شکل گیری می کنند و بعد از تولد به تدریج کامل می شوند.

همه حواس پنجگانه کودک در یادگیری او نسبت به جهان مادی اطرافش نقش بازی می کنند. در شروع، جهان او مخلوط درهمی از تماس ها، نورها، بوها، مزه ها و صداهای همزمان است. اما ظرف چند هفته، مسیرهای عصبی او شروع به رشد می کنند. کم کم مردم، اشیا و اتفاقات در ذهن او شکلی به خود می گیرد. پاسخ به سوالات شما درباره تکامل حواس نوزاد به این ترتیب است:

حواس نوزاد کی فعال می شود؟

حواس نوزاد در رحم مادر شروع به رشد می کنند:

لامسه: اولین حسی است که در حدود هفته 8 بارداری شروع به رشد می کند و بعد از تولد به خوبی کار می کند.حس لامسه بعد از تولد بسیار قوی است. نوازش مادر و تماس پوست به پوست برای آرامش نوزاد و تقویت پیوند عاطفی بسیار مهم است.نوزاد از طریق لمس اشیاء نرم یا انگشت مادر، محیط اطراف را کاوش می کند.کودکان از حس لامسه شان برای یاد گرفتن دربارهٔ شکل و جنس یا بافت چیزها استفاده می کنند. در ماه های اول، انگشت ها و دست های کودک برای این کار کافی نیستند، بنابراین او از دهانش هم استفاده می کند. دهان کودک در هر سانتی متر مربع بیشتر از هر قسمت دیگری از بدنش پایانه های عصبی دارد. او می تواند با مکیدن و لثه زدن به یک اسباب بازی چیزهای خیلی زیادی درباره آن بفهمد. به عبارت دیگر، به همین دلیل است که کودک تقریباً هر چیزی را در دهانش می گذارد.

شنوایی: از هفته 18 بارداری شروع به کار می کند و نوزاد در هفته های آخر به صداهای اطراف مانند صدای قلب مادر و صداهای خارجی واکنش نشان می دهد.نوزادان صداهای آرام، ملایم و آهنگین را دوست دارند و ممکن است به صدای مادر واکنش بیشتری نشان دهند.او با صدای شما آشناست و عاشق این است که به صدای شما وقتی با او صحبت می کنید گوش کند. حواس او نیز کاملاً این آمادگی را دارد بوی منحصربه فرد شما را که وقتی در رحم بود با آن آشنا شده است تشخیص دهد. یک پژوهش نشان داد که حداقل 50 دقیقه تماس پوست با پوست که فوراً پس از تولد نوزاد صورت می گیرد به کودک کمک می کند که تنها از روی بو، مادرش را بشناسد.

بینایی: در رحم بسیار محدود است، اما بعد از تولد، نوزاد به تدریج یاد می گیرد اشیا را واضح تر ببیند.بینایی نوزاد به تدریج در ماه های اول بهبود می یابد و او تا ماه چهارم می تواند رنگ ها و جزئیات را بهتر ببیند.بین چهار تا پنج ماهگی، بینایی کودک به اندازه ای رشد کرده است که بتواند مفهوم فاصله را بفهمد که در نتیجه می تواند دستش را به سمت اسباب بازی هایش دراز کند و آن ها را بگیرد. این مهارت جدید، دنیایی از کشفیات را در برابرش روشن می کند.

چشایی و بویایی: این دو حس از دوران جنینی شروع به تکامل می کنند و نوزاد بعد از تولد می تواند طعم شیر مادر و بوی او را تشخیص دهد.نوزاد طعم شیر مادر را ترجیح می دهد و بوی مادر را از دیگران تشخیص می دهد.توانایی کودک برای چشیدن نیز بسیار حساس است. در واقع، ممکن است جوانه های چشایی دهان او نسبت به شما توزیع وسیع تری داشته باشند، چون جوانه ها در دهان او در سطح وسیع تری پخش شده اند. در سه ماههٔ اول کودک می تواند بین طعم های شیرین و تلخ تمایز قائل شود و قطعاً طعم شیرین شیر مادر را ترجیح می دهد.

بازی های مناسب برای نوزاد

تماس پوست به پوست: نوازش، بغل گرفتن و ماساژ دادن.
آهنگ و صدا: پخش موسیقی آرام یا صحبت با لحن آرام برای تحریک شنوایی.
اشیای کنتراست بالا: نشان دادن تصاویر سیاه و سفید یا اسباب بازی هایی با رنگ های روشن.
حرکات ساده: تکان دادن آرام دست ها و پاهای نوزاد و تقلید حرکات او.
آینه: نشان دادن چهره خودش در آینه.

چه زمانی محیط اطراف را می شناسد؟

نوزاد از همان ابتدا با محیط اطراف ارتباط برقرار می کند:
از حدود ماه دوم تا سوم شروع به تشخیص افراد و اشیای آشنا، مانند والدین، می کند.
در ماه های بعدی، کنجکاوی بیشتری نسبت به محیط نشان می دهد و ممکن است با لبخند یا صدا پاسخ بدهد.

بهترین انتخاب لباس نوزادی و راهکار مراقبت از پوست نوزاد

حس بینایی در نوزاد در سنین مختلف

نوزاد یکماهه

دید بسیار محدود دارد و فقط قادر است اشیاء و چهره ها را در فاصله 20 تا 30 سانتی متری ببیند (مثلاً صورت مادر هنگام شیر دادن).
کنتراست بالا (مثل سیاه و سفید) را بهتر تشخیص می دهد.
حرکت اشیا یا نور را دنبال می کند، اما چشمانش هنوز هماهنگ نیستند و ممکن است گاهی لوچ به نظر برسند.

نوزاد دوماهه

نوزاد در این سن توانایی دیدن بهتر و شفاف تر پیدا می کند.
تشخیص رنگ ها: شروع به شناسایی رنگ های روشن مانند قرمز، زرد، و آبی می کند.
تمرکز: می تواند به چهره های آشنا (مثلاً والدین) بهتر نگاه کند و برای مدت کوتاهی تمرکز کند.
پیگیری حرکت: به حرکت اشیا یا چهره ها در محدوده دید خود با چشم دنبال می کند.

مشاهده لباس نوزادی دخترانه تا یکسال

نوزاد سه ماهه

دید سه بعدی: نوزاد شروع به ادراک عمق می کند و فاصله ها را بهتر تشخیص می دهد.
رنگ ها: قادر به دیدن طیف گسترده تری از رنگ ها می شود و به رنگ های روشن علاقه نشان می دهد.
تشخیص چهره ها: می تواند چهره والدین و افراد آشنا را بهتر بشناسد و به آن ها لبخند بزند.
پیگیری پیشرفته تر: حرکت سریع تر اشیا را با دقت بیشتری دنبال می کند.

نوزاد شش ماهه

بینایی کامل تر: وضوح دید نزدیک به بزرگسالان است.
جزئیات بیشتر: نوزاد می تواند اشیا و افراد را از فاصله دور تشخیص دهد.
توجه به محیط: علاقه بیشتری به بررسی محیط اطراف نشان می دهد.
هماهنگی چشم و دست: شروع به هماهنگی دست ها برای گرفتن اشیا می کند، چون چشم ها به خوبی هدایت می کنند.

چه زمانی نوزاد به شناخت بدن خود می پردازد؟

از 3 تا 5 ماهگی، نوزاد شروع به کشف بدن خود می کند. دست ها و پاهای خود را می بیند و ممکن است آن ها را لمس یا در دهان بگذارد. از 6 ماهگی، توانایی بیشتری در شناخت بخش های مختلف بدن پیدا می کند و می تواند حرکات هماهنگ تری انجام دهد (مثلاً دست زدن یا گرفتن اشیا).

چه زمانی زمان شنیدن نوزاد است؟

در رحم مادر: حس شنوایی از هفته 18 بارداری فعال می شود، و نوزاد صداهای اطراف را می شنود.
بعد از تولد: نوزاد از همان ابتدا توانایی شنیدن دارد.
در هفته های اول به صداهای آشنا (مثل صدای مادر) واکنش نشان می دهد.
از 1 تا 3 ماهگی، شروع به تشخیص لحن ها و صداهای خاص می کند و ممکن است به صداهای بلند یا ناگهانی واکنش نشان دهد.
از 4 ماهگی به بعد، به صداها توجه بیشتری نشان می دهد و می تواند منبع صدا را پیدا کند.

چگونه سایز لباس نوزادی مناسب را انتخاب کنیم؟

تست شنوایی نوزاد

زمان انجام تست: تست شنوایی نوزاد معمولاً در روزهای اول بعد از تولد، در بیمارستان انجام می شود (OAE یا ABR).
هدف: اطمینان از سلامت گوش و عملکرد شنوایی نوزاد.
اگر مشکلی در تست اولیه مشاهده شود، ممکن است آزمایش های دقیق تری در ماه های بعد انجام شوند.

تست بینایی نوزاد

زمان انجام تست: بینایی نوزاد به طور کلی در معاینات عادی کودکان بررسی می شود.
ماه های اولیه: پزشک چگونگی واکنش نوزاد به نور و توانایی دنبال کردن اشیا را ارزیابی می کند.
6 ماهگی: بررسی دقیق تر شامل توانایی تمرکز، تشخیص عمق، و هماهنگی چشم ها انجام می شود.
اگر علائمی مانند لوچی چشم یا عدم واکنش به اشیا دیده شود، پزشک ممکن است نوزاد را به متخصص چشم ارجاع دهد.

مشاهده لباس نوزادی پسرانه تا یکسال

نکات مهم درباره مراقبت از حواس نوزاد

بینایی

استفاده از اسباب بازی های رنگارنگ و کنتراست بالا برای تحریک بینایی مفید است.

شنوایی

صحبت کردن، خواندن آواز و پخش صداهای آرام برای تقویت شنوایی اهمیت دارد.

معاینات منظم

برای بررسی سلامت حواس نوزاد، مراجعه منظم به پزشک ضروری است.

تکامل حواس نوزاد در ماه های اول زندگی یک فرآیند تدریجی است. ایجاد محیطی آرام، ایمن و پر از محرک های مناسب (مانند نوازش، صداهای آرام و اشیای رنگارنگ) به رشد طبیعی و سالم او کمک می کند.